Długosz o Diecezji Kruszwickiej

Jak podaje J. Długosz diecezja kruszwicka powstała już około 966 r., lub około 1015 r. Podlegała metropolii gnieźnieńskiej. Z relacji Długosza wynika, że diecezja została utworzona przez Mieszka I w roku 966 i pierwszymi biskupami byli tu Lucidus oraz Wawrzyniec. Prawdopodobnie funkcję katedry pełniła kolegiata pod wezwaniem św. Piotra. Pierwsze źródła pisane pochodzą z 1098 r. i 1133 r. Pierwsze opowiada o uposażeniu jakie darowała Judyta, żona Władysława Hermana dla biskupa kruszwickiego. Drugie zaś wymienia dwie diecezję: kruszwicką i włocławską w dokumencie wystawionym przez papieża Innocentego II. W źródłach pojawia się również świątynia św. Wita, badacze uważają, że to właśnie ten kościół był pierwszą katedrą kruszwicką. Tradycja głosi, że katedrę ufundował Mieszko I na miejsca dawnej świątyni pogańskiej. Również z tradycji dowiemy się ,że biskupów w Kruszwicy, przed powstaniem diecezji włocławskiej (1157-1160) było ośmiu. Z czego czterech zostało pochowanych w kolegiacie kruszwickiej.

Oprac. B. Grabowski, źródła:

1. K. Hewner, kolegiata śś. Piotra i Pawła w Kruszwicy – Świadek dziewięciu stuleci, Kruszwica 1998, s. 61.
2. J. Długosz, Roczniki, czyli kroniki Sławnego Królestwa Polskiego.
3. Fot. Portret Jana Długosza XVIII w. w: https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_D%C5%82ugosz