Historia kruszwickiego Banku Spółdzielczego

W XVIII wieku z inicjatywy ks. Piotra Wawrzyniaka i pomocy ks. Augustyna Szamarzewskiego powstał Bank Ludowy oparty na nowoczesnych zasadach spółdzielczości. Ks. Wawrzyniak kierował bankiem przez 20 lat do 1896 r.¹

Podobny bank powstał w Chełmcach, gmina Kruszwica, założył go znany w naszych stronach ks. Antonii Ludwiczak.² Również w Kruszwicy powstał Bank Ludowy. Miało to miejsce 16 marca 1899 r. Inicjatorem banku kruszwickiego był ks. prałat Roman Goebl, proboszcz z Kruszwicy.

Członkowie Rady wybierani byli na trzy lata, wybierano przeważnie osoby, które znały się na finansach i księgowości, dlatego w składzie z przełomie XVIII i XIX w. znaleźli się głównie właściciele majątków i kupcy. Członkiem Rady był również ks. Goebel, a także Kazimierz Witulski – aptekarz, Stanisław Heil – kupiec.

Przyjmowano oszczędności do wysokości 100 000 M. 24.04.1899 r. na swym posiedzeniu Rada Nadzorcza wybrała na przewodniczącego Kazimierza Kozłowskiego, na zastępcę Stanisława Wiśniewskiego.³ Dyrektorem został ks. Roman Goebel. Tegoż też dnia Bank Ludowy rozpoczął swą działalność, o czym ogłosił w Dzienniku Kujawskim.⁴ Lokal Banku Ludowego mieścił się w kantorze apteki pana Witulskiego i był czynny we wtorki i piątki od 9.00 do 13.00. We wrześniu tego roku bank liczył 38 członków, a w kasie było 195,81 M. 19.11.1899 r. Bank Ludowy wystąpił o pożyczkę z centralnej pruskiej kasy w kwocie 3000 M. i ją otrzymał, a prawidłowo rozwijająca się Spółdzielnia przyjęta została do Związku Spółek Zarobkowych. Rada Nadzorcza Banku zbierała się 4 razy do roku.

W czasie posiedzeń Rada sprawdzała inwentarz oraz akcje będące w posiadaniu Banku. Depozyty w kasie składano w złocie, papierach wartościowych, markach i złotych.

Ciekawostką jest, że członkowie Banku kruszwickiego, brali udział w sejmikach Związku Spółek Zarobkowych w Pelpinie, Poznaniu, Gnieźnie. Od 26.10.1905 r. nastąpiła zmiana lokalu bankowego. Znajdował się on do tej pory przy rynku wydzierżawionym od pana Stankowskiego w składzie parterowym z tylnim pokojem. Od 11.03.1910 r. Bank urzędował codziennie w godzinach od 9.00 do 12.00 i od 15.00 do 17.00.

Dnia 13.11.1910 r. członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej wzięli udział w pogrzebie Patrona Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w latach 1891-1910 ks. Piotra Wawrzyniaka, zwanego przez Niemców polskim Ministrem Finansów, a przez Polaków-królem czynu.

W czasie swej działalności Bank kruszwicki uczestniczył w życiu społeczno-gospodarczym i kulturalnym miasta i okolicy: 12.10.1918 r. przyznał 300 M. na fundusz rezerwowy dr F. Chłapowskiego, kierownika zbiorów przyrodniczych im. Mielżyńskich w Poznaniu, w 1919 r. udzielił pożyczki wojennej w wysokości 3000 M, 22.07.1919 r. uczestniczył w pożyczce państwowej w wysokości 1 000 000 M, 17.08.1920 r. wspomógł Czerwony Krzyż sumą 100 M, 15.03.1922 r. udzielił pożyczki Henrykowi Makowskiemu na rozruch winiarni, 26.02.1922 r. darował pieniądze Bractwu Strzeleckiemu i Bractwu Kurkowemu, dwukrotnie wspomagał budowę kaplicy w Kruszwicy.

W 1928 r. Bank został członkiem Banku Ludowego w Inowrocławiu. Ostanie Walne Zgromadzenie przed wybuchem II wojny światowej odbyło się 11.05.1939 r. Bank liczył wtedy 705 członków, a jego kierownictwo sprawowali: A. Tomaszewski, W. Jasiński, S. Szeliga, Cz. Jankowski.

Pierwsze po wojnie Zgromadzenie zebrało się 7.07.1945 r. pod przewodnictwem prezesa Rady Nadzorczej sprzed wojny-Czesława Jankowskiego. Na kierownika Banku wybrano Aleksandra Tomaszewskiego. Natomiast od roku 1961 funkcję kierownika pełnił Kazimierz Trzciński. W 1945 r. Bank przystąpił do Związku Rewizyjnego Spółdzielni i do Centralnej Kasy Spółek Rolniczych. Od 23.08.1953 r. znalazł się pod nadzorem NBP w Inowrocławiu. W 1955 r. Rada Nadzorcza Banku nie zgodziła się na zmianę nazwy Zespołowa Gromadzka Kasa Spółdzielcza. Dopiero w 1973 r. zmieniono jego nazwę na Bank Spółdzielczy, która funkcjonuje do dziś.

Ponieważ stare pomieszczenie nie odpowiadało potrzebom Banku, postanowiono zbudować nowe. Ze środków Spółdzielczych regionu został oddany do użytku w dniu 24.04.1978 r. nowy pawilon bankowy przy ulicy Podgórnej 2. Duży, nowoczesny budynek z przestronnymi salami operacyjnymi przyczynił się do podniesienia poziomu świadczonych usług. Funkcję dyrektora Banku pełnił wówczas Stanisław Juchacz, jego następcą był pan Jan Batkowski.

Aby jeszcze usprawnić pracę i polepszyć jakość obsługi klientów, którzy darzą pełnym zaufaniem kruszwicki Bank, dokonano w nim gruntownej modernizacji. Czynności bankowe całkowicie skomputeryzowano, wydłużono czas pracy Centrali, która czynna jest od 7 : 45 do 17 : 00. Pracownicy Banku jak i samorząd bankowy podnoszą swe kwalifikacje zawodowe w kraju i za granicą. Ponad połowa pracowników zatrudnionych w Banku legitymuje się wyższym wykształceniem. Zainstalowanie nowoczesnego systemu alarmowego podniosło bezpieczeństwo ludzi i depozytów. Depozyty objęte są Bankowym Funduszem Gwarancyjnym w Warszawie.

Także i dziś Bank przeznacza pokaźną część zysków na dywidendy dla członków Banku oraz wiele ważnych i pożytecznych dla społeczeństwa imprez środowiskowych m. in. Dni Kruszwicy, Dożynki, Wiedzy Rolniczej, Szkolnym Kasom Oszczędności, Dzień Dziecka, Dzień Strażaka, nie zapominając również o szkołach i przedszkolach.

Od dnia 02.11.1987 r. Dyrektorem a następnie Prezesem Zarządu Banku Spółdzielczego w Kruszwicy jest Pan Waldemar Krzewina, który funkcję Prezesa Zarządu pełni po dzień dzisiejszy.

14.09.1990 r. Bank Spółdzielczy w Kruszwicy złożył deklarację o przystąpieniu do zrzeszenia Regionalnego Gospodarczego Banku Wielkopolskiego S.A., a w dniu 25.05.1992 r. podpisano umowę w tej sprawie.

Z okazji 100- lecia i 105- lecia Banku Spółdzielczego w Kruszwicy Rada, Zarząd oraz zasłużeni pracownicy Banku zostali uhonorowani odznaczeniami.

Wychodząc naprzeciw postulatom klientów naszego Banku dokonano zakupu i instalacji bankomatu w Centrali oraz uruchomiono Oddział Banku na tzw. Zagoplu, a w budynku Polo – Market zainstalowano drugi bankomat, o który zabiegali klienci Banku.

W roku 2008 Zarząd w uzgodnieniu z Radą Nadzorczą dokonał zakupu budynku po byłym komisariacie policji na potrzeby Banku z możliwością pobudowania nowej sali operacyjnej na parterze budynku z myślą głownie o usprawnieniu obsługi i klientach o ograniczonych możliwościach poruszania się .W tym celu wykonana została rozbudowa w 2009 roku, a więc w 110 -tą rocznicę założenia Banku Spółdzielczego w Kruszwicy.

Odznaczeniami w postaci platynowych, złotych i srebrnych odznak Spółdzielczej Grupy Bankowej uhonorowano wielu obecnie pracujących pracowników. Wspomnieć należy również pracowników Banku, którzy już nie pracują a przebywają już na zasłużonej emeryturze oraz tych, którzy już nie żyją Pracownicy Ci bardzo często niemal całe swoje życie poświęcili pracy w Banku Spółdzielczym. Należy tu wymienić Panią Janinę Bryl długoletnią główną księgową oraz członka zarządu, Urszulę Łożykowską oraz byłych dyrektorów Banku Kazimierza Ścińskiego i Jana Batkowskiego.

Obecnie Bank Spółdzielczy w Kruszwicy zatrudnia 37 pracowników w Centrali i Oddziale Banku.

Zarząd Banku:

Waldemar Krzewina, Marek Mrówczyński, Leszek Kubiak.

Rada Nadzorcza Banku Spółdzielczego w Kruszwicy w składzie:

Henryk Opasik Przewodniczący, Jan Olejnik Zastępca Przewodniczącego, Jerzy Grabowski Sekretarz, członkowie: Andrzej Kotas, Waldemar Wypijewski, Bogdan Dzwoniarkiewicz, Andrzej Luber, Michał Posadzy, Piotr Dorenda, Piotr Imański, Roman Molenda.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, tekst w dużej części zaczerpnięty ze strony http://www.bskruszwica.pl/historia.html

1G. Wrońska, Śladami ks. Piotra Wawrzyniaka, Poznań 2008

2B. Dąbrowska, Zapał światła w mroku, budził życie polskie…, Ks. Antoni Ludwiczak 1878-1042, Poznań 1988.

Dziennik Kujawski R 7, 1899 r.

3Dziennik Kujawski R 7, 1899 r.

4Dziennik Kujawski R 7, 1899 r.