Trzemeszno pod koniec XX w.

Działalnością kulturalną w Trzemesznie zajmował się pod koniec XX w. Dom Kultury, utrzymywany przez samorząd miasta i gminy. Prowadzone były w nim zajęcia artystyczne. Przy Domu funkcjonowały prężnie kluby Złoty Liść” i „Ferajna”. Dyrektorem Domu Kultury w 1997 r. był Wiesław Delikta, zastąpił go Jan Szymański.

Swoją historię posiada również Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy. Pod koniec XX w. obchodziła 50-lecie działalności (1996 r.). Zbiory biblioteki liczyły ponad 31 tysięcy tomów. Biblioteka prowadziła filię w Kruchowie i Wymysłowie.

W 1991 r. zostało zamknięte kino przy ul. Mickiewicza 17. Kino „Bagatela” liczyło 209 miejsc.

Przy Liceum Ogólnokształcącym istniał Zespół Pieśni i Tańca „Strzecha”.

Fot. Rynek w Trzemesznie, Weronika Rokita.

Rys historyczny kruszwickiego Słowaka – kalendarium 1958 -2021 r.

 

cz.1 1958-2010 r.

17 czerwca 1958 roku w Kruszwicy miała miejsce Sesja Wojewódzkiej Rady Narodowej, której celem było omówienie zadań związanych ze zbliżającymi się obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego. W spotkaniu uczestniczył przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki, członkowie Wojewódzkiego Komitetu Jedności Narodu, radni Wojewódzkiej Rady Narodowej, goście oraz mieszkańcy miasta. Decyzją, która zapadła podczas sesji było wybudowanie w Kruszwicy Pomnika Tysiąclecia, jakim miała być szkoła. Już dwa lata później, 5 czerwca 1960 roku Aleksander Zawadzki dokonał uroczystego otwarcia placówki, której dyrektorem został Jerzy Mareczek. Dyrektor 'Tysiąclatki' pochodził ze Lwowa. Wcześniej pracował w szkole podstawowej w Kruszwicy, a następnie w Liceum, które mieściło się wtedy przy ulicy Mickiewicza 11. Pierwszego września w klasie VII naukę podjęło 45 uczniów. Była to pierwsza w dziejach szkolnictwa kruszwickiego klasa, która stanowiła początek Liceum Ogólnokształcącego. Już po roku nastąpiła zmiana dyrektora LO. Nowym 'szefem' szkoły został mgr Mieczysław Siewkowski. Cztery lata później budynek został podzielony na Szkołę Podstawową, na pierwszym piętrze oraz Liceum, na drugim. 9 maja 1969 Liceum Ogólnokształcącemu nadano imię Aleksandra Zawadzkiego. W 1973 roku nastąpiła trzecia od początku powstania szkoły zmiana dyrektora. Dyrektorem obydwu szkół, zarówno SP nr 2, jak i LO został mgr Marian Dyrduł, absolwent Uniwersytetu Poznańskiego na Wydziale Fizyki. Uczniowie wspominają go jako wspaniałego dyrektora i wymagającego nauczyciela, który wzbudzał szacunek i zarażał swoją pasją. W 1980 roku obchodzono uroczystość dwudziestolecia placówki. Natomiast w ramach dwudziestopięciolecia swoją obecnością kruszwickich licealistów zaszczycili bohaterowie „Starej Baśni" . Do Księgi Honorowych Członków Społeczności Uczniowskiej wpisali się także najwybitniejsi absolwenci szkoły. Szkoła prosperowała i rozwijała się bardzo aktywnie. Była odwiedzana przez wybitne postaci. Jedną z nich był jej absolwent Janusz Drzewucki, krytyk literacki, poeta, dziennikarz i wydawca. W 1989 klasa I LO przeprowadziła z gościem wywiad dotyczący jego twórczości, szkolnych lat oraz liceum do którego uczęszczał. W 1990 roku do szkoły wprowadzono lekcje religii. Rok później dyrektor Marian Dyrduł przeszedł na zasłużoną emeryturę. Fotel dyrektorski objął Andrzej Michalak.

W 1993 roku nastąpiła zmiana nazwy Liceum. Nowym patronem placówki został Juliusz Słowacki, polski poeta romantyczny. W szkole nic poza zmianą nazwy się nie zmieniło. Atmosfera oraz wysoki poziom nauczania pozostał niezmienny. Dwa lata później przeniesiono Liceum do budynku przy ulicy Jana Kasprowicza 7. To jednak nie był koniec zmian. Do rewolucji zaliczyć także można zmianę dyrektora placówki. Nową panią dyrektor została mgr Maria Siedlińska. Wszystkie sale, gabinety i biblioteka zostały wyposażone w nowe sprzęty i książki. Proces zaklimatyzowania się w nowym budynku przebiegł bardzo szybko. Okazał się on przyjemną arkadią dla uczniów w której każdy z nich mógł realizować i rozwijać swoje pasje, takie jak strzelectwo, dziennikarstwo, wioślarstwo, siatkówkę, ratownictwo medyczne. W 2000 roku uroczyście obchodzono 40-lecie szkoły. Cztery lata później na emeryturę odeszła dyrektor mgr Maria Siedlińska. Fotel dyrektora objął Roman Nadzieja, który po dwuletniej kadencji przekazał funkcję mgr Markowi Rimerowi. Szkoła rozwijała się i prosperowała bardzo dobrze. Uczniowie chętnie uczęszczali na zajęcia. Atmosfera między nimi a nauczycielami stwarzała idealne warunki do nauki.

Życzliwość, starania, chęci i praca odgrywały dużą rolę w relacjach pedagog-uczeń. W szkole można było liczyć na pomoc ze strony nauczyciela, powierzyć mu każdy sekret, tajemnicę, problem, z nadzieją że uda się rozwiązać sytuację. W roku 2010 uczniowie i zaproszeni absolwenci „Słowaka" obchodzili 50lecie szkoły. Wszyscy starali się, by atmosfera w liceum była jak najlepsza i oddawała klimat dawnej szkoły. Dwa lata później nastąpiło połączenie Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum numer 2. Dyrektorem placówki została mgr Aleksandra Kaczmarek. Obie szkoły stworzyły Zespół Szkół Ogólnokształcących. Szkoła powoli zaczyna funkcjonować na nowych zasadach. Integracja z młodszymi kolegami i koleżankami może przynosić wzajemne korzyści, poprzez rozwijanie swoich celów i wzajemną naukę.

cz. 2 2010-2021 r.

2012

12 listopada 2012 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących odbył się uroczysty apel upamiętniający 94 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Tę lekcję historii przygotowali uczniowie klasy III B Liceum Ogólnokształcącego pod kierunkiem Magdaleny Stanny. Listopadowe święto było doskonałą okazją do przypomnienia uczniom naszej szkoły ważnych momentów z historii walki Polski o odzyskanie niepodległości. W splocie patriotycznych wierszy i pieśni ukazane zostały trudne drogi Polaków do wolności, a odczytane przemówienie Marszałka Józefa Piłsudskiego pozwoliło poczuć atmosferę tamtych niezwykłych dni dla narodu polskiego. Skupienie i uwaga młodzieży zgromadzonej na apelu pokazały, że niełatwe treści patriotyczne wciąż mogą trafić do młodych ludzi.

2013

26 kwietnia 2013 r. w murach Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy odbyło się zakończanie roku klas maturalnych Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego. Dwie klasy trzecie uroczyście zakończyły dziś naukę w naszej szkole. Absolwenci LO powrócą do szkoły 7 maja - by zdawać maturę. Wśród zaproszonych gości znaleźli się Burmistrz Kruszwicy pan Dariusz Witczak, Wicemarszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego pan Dariusz Kurzawa, Przewodnicząca Komisji Oświaty pani Ilona Dybicz, Dyrektor Zespołu Wychowania i Oświaty w Kruszwicy pan Bogdan Hałasa oraz proboszcz Parafii św. Teresy ks. Wojciech Danecki. Pożegnanie było okazją do nagrodzenia uczniów, którzy osiągnęli najlepsze wyniki w nauce, wyróżniali się w konkursach wiedzy, artystycznych i sportowych. Doceniono również działalność na rzecz społeczności szkolnej oraz pracę uczniów w samorządzie. Uroczystość poprowadziła odchodząca ze stanowiska przewodniczącej szkoły abiturientka Marta Gralak. Pani Dyrektor Aleksandra Kaczmarek pożegnała uczniów – abiturientów ciepłymi słowami, życząc im jednocześnie powodzenia w czasie matury oraz dalszej drogi edukacji. Burmistrz Dariusz Witczak żegnając uczniów wspomniał, iż także jest absolwentem Liceum Ogólnokształcącego w Kruszwicy. Burmistrz wręczył nagrody dwóm uczniom Patrykowi Pankowskiemu oraz Kindze Meller, którzy otrzymali świadectwo z wyróżnieniem. Abiturientów pożegnał także Wicemarszałek Dariusz Kurzawa, jako „starszy kolega, absolwent naszego liceum” życząc im powodzenie na maturze. Temu pożegnaniu towarzyszyły kolejne wyróżnienia dla Patryka Pankowskiego, Aleksandry Bawolskiej oraz Klaudii Burdzińskiej, którzy uzyskali tytuły laureatów i finalistów olimpiad wojewódzkich i ogólnopolskich. Uczniowie zostali pożegnani także przez wychowawców pana Sławomira Winiarczyka i panią Agnieszkę Stępniewską. Osoby, które zasłużyły się szkole poprzez osiągnięcia w konkursach wiedzy, artystycznych i sportowych, a także uczniowie pracujący na rzecz szkoły, prężnie działający w kole PCK oraz służący w poczcie sztandarowym złożyli swoje podpisy w Złotej Księdze Liceum Ogólnokształcącego. Wyróżnienia, nagrody oraz świadectwa ukończenia nauki w liceum maturzyści odbierali z rąk dyrektora szkoły- pani Aleksandry Kaczmarek i swoich wychowawców. Rodzice uczniów z najlepszymi wynikami odebrali z rąk pani dyrektor listy gratulacyjne. Uczniowie zostali także pożegnani przez swoich młodszych kolegów z klasy drugiej i pierwszej.

29 kwietnia 2013 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących odbyły się II Otwarte Mistrzostwa Miasta Kruszwicy na ergometrze. Organizatorem imprezy był Klub Wioślarski Gopło Kruszwica, Burmistrz Kruszwicy Dariusz Witczak oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących. Na starcie stanęło 198 uczestników rywalizując na różnych dystansach od 300m do 1000m.

4.06.2013 o godz. 12:30 w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy gościć będziemy, Bogdana Rymanowskiego dziennikarza TVN24, który prowadzi autorski program poranny "Jeden na jeden" i niedzielny program "Kawa na ławę".

14.10.2013 r. grupa uczniów klasy III LO wraz z nauczycielem zajęć medialnych mgr Mariuszem Tomaszewskim uczestniczyła w nietypowych zajęciach, które odbyły się w Manufakturze Poligraficznej „KOLORODRUK" w Inowrocławiu. Celem zajęć było zapoznanie się z technikami drukarskimi, oraz cyfrową obróbką obrazów i zdjęć. Podczas pobytu uczniowie uczestniczyli w wykładach na temat rodzajów pisma i wpływu jego znaczenia na życie ludzi. Poznali także rodzaje maszyn drukarskich i techniki druku. Ogromne wrażenie zrobiło na nich zapoznanie się z najmniejszą książką na świecie, która miała wymiary 5x3mm. Praktyczne zajęcia polegały na pomocy przy obróbce graficznej zdjęć w programach Corel Draw i Foto shop Publisher. Uczniowie poznali też technikę laminowania oraz wykonali własnoręcznie odbitki w technice sitodruku. Wykonane prace uczniowie otrzymali na własność.

7 marca młodzież z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy wzięła udział w zbiórce środków finansowych na rzecz pomocy poszkodowanym na Ukrainie. Akcja została zorganizowana przez Oddział Rejonowy Polskiego Czerwonego Krzyża w Inowrocławiu i polegała na zbiórce pieniędzy do puszek kwestarskich na terenie szkoły jak i na ulicach miasta. Uczniowie, którzy zaangażowali się w tę zbiórkę to młodzież należąca do Szkolnego Koła PCK działającego w Zespole Szkół Ogólnokształcących. Były to: Weronika Pietralska i Joanna Mrówczyńska z Gimnazjum nr 2 im. PCK oraz Angelika Garlik, Lucyna Róg, Weronika Kukuczka, a także Izabela Gralak z Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego. Zbiórka została przeprowadzona pod czujnym okiem opiekunek Koła PCK, pani Magdaleny Stanny i Joanny Peplińskiej.

2014

16 czerwca 2014 r. w sali gimnastycznej Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy odbył się Turniej Piłki Siatkowej Szkół Gimnazjalnych w ramach Kruszwickich Dni Sportu. Mecze rozgrywane były systemem "każdy z każdym". W pierwszym secie grali chłopcy, drugim dziewczęta a trzeci decydujący trzech chłopców i trzy dziewczyny. Uroczystego otwarcia dokonał Burmistrz Kruszwicy p. Dariusz Witczak oraz na zakończenie turnieju wręczył pamiątkowe puchary dla szkół oraz medale dla zawodników. Wygrała drużyna Gimnazjum nr.3 w Bachorcach drugie miejsce Gimnazjum nr.2 w Kruszwicy trzecie miejsce Gimnazjum nr 1 w Kruszwicy. Sędzia głównym zawodów był p. Adam Winiarczyk sędziowie liniowi Bogumił Łyczak i Bartłomiej Lewandowski oraz sekretarz zawodów Daria Wichlińska uczniowie I klasy sportowo-ratowniczej. Pomoc techniczna zawodów: p. Jacek Jędrzejczak i p. Sławomir Winiarczyk nauczyciele wychowania fizycznego ZSO w Kruszwicy.

16.09.2014 r. odbył się rajd rowerowy dookoła jeziora Gopło, w którym uczestniczyli uczniowie Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy. Maraton rowerowy zakończył się sukcesem. Wszyscy uczestnicy bardzo dobrze się bawili i mimo zmęczenia myślą o następnym wyjeździe. Dystans jaki pokonaliśmy to ok.42km. Opiekunami wycieczki byli Fabiańska Joanna, Kozłowska Bogumiła, Kępski Mariusz oraz Januszek Robert.

12.11.2014 r. młodzież ZSO spotkała się z wolontariuszami projektu realizowanego przez Instytut Dziedzictwa Kulturowego w Kruszwicy. Uczniowie mieli okazję rozmawiać z gośćmi z Francji Włoch i Hiszpanii.

8.12.2014 r. uczniowie naszego liceum świętowali Dzień Ucznia połączony z Mikołajkami. Organizatorami była klasa 2a wraz z wychowawczynią, panią Joanną Fabiańską.

Na początku wystąpili uczniowie, którzy zaśpiewali kilka znanych piosenek. W trakcie występów zostały rozdane cukierki dla uczniów i nauczycieli. Głos zabrała również pani Dyrektor, która złożyła życzenia wszystkim zgromadzonym. W dalszej części został rozegrany międzyklasowy turniej siatkarski. Zwycięzcami okazali się uczniowie klasy 2a. II miejsce zdobyła klasa 1, III- 3 klasa i IV miejsce-2b. Najlepszymi zawodnikami okazali się być: Ewelina Sarecka i Michał Kaźmierski.

2015

29.01.2015 r. odbyło się spotkanie senatora Jana Rulewskiego ze społecznością uczniowską Zespołu Szkół Ogólnokształcących. Tematem przewodnim wystąpienia było „25 lat wolności". Po informacjach o obradach Okrągłego Stołu, planie Balcerowicza, wejścia Polski do NATO i UE przyszedł czas na poruszenie bieżących problemów. Uczniowie bardzo chętnie zadawali pytania senatorowi. Każde z nich nagrodzone było upominkiem od gościa. Spotkanie z senatorem było dla młodzieży doskonałą lekcją wiedzy o społeczeństwie.

3.03.2015 r. wykład dla uczniów z doradztwa zawodowego poprowadzony przez mgr Teresę Mądrzak z Wyższej Szkoły Gospodarki w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy.

6.03.2015 r. odbyły się XXXVI Inowrocławskie Spotkania Artystyczne. Dominika Kicińska z klasy IIa LO, Weronika Pietralska i Jacek Durzyński z I LO oraz Kamil Jeśman z klasy IIIa gimnazjum zaprezentowali na nich swoje umiejętności wokalne i interpretacyjne, i z pewnością zostaną przez słuchaczy zapamiętani, ponieważ każdy z nich przedstawił swój własny, niepowtarzalny styl. Miło jest poinformować Was, że Weronika Kicińska zajęła I miejsce w kategorii Turniej Poezji Śpiewanej, a Weronika Pierzchalska otrzymała wyróżnienie w konkursie wokalnym „Musicorama". Nasi chłopcy również zaprezentowali się znakomicie, ich wykonania, głosy znane są nam ze szkolnych występów, a szczególnie lutowego Koncertu Walentynkowego. Osiągnięcia cieszą tym bardziej, gdyż jury podsumowując tegoroczne przesłuchania , stwierdziło, że poziom artystyczny występów był bardzo wysoki, a ich słuchanie sprawiło wiele przyjemności. Dominika Kicińska udzieliła wywiadu dla radia RMF MAXXX , w którym powiedziała o swoich muzycznych zainteresowaniach. Po zakończeniu imprezy nasi uczniowie rozmawiali z jurorką p. Katarzyną Ignaczak na temat swoich występów, zostali zachęceni do dalszych prób i udziału w konkursach.

5 marca 2015 r. odbył się w Gnieźnie etap diecezjalny XXV Olimpiady Teologii Katolickiej, której w tym roku przyświeca hasło „Sakramenty uzdrowienia i ich rola w życiu Kościoła". Naszą Szkołę reprezentowali Mikołaj Burdziński z kl. IIB LO i Joanna Majchrzak z kl. IIB LO.

9 marca 2015 r. maturzyści ze „Słowaka" razem z maturzystami z „Kazika" brali udział w Pielgrzymce Maturzystów na Jasną Górę. Modlili się na Mszy św. w bazylice a później w kaplicy cudownego obrazu zawierzając siebie i swoją przyszłość Matce Bożej oraz uczestniczyli w nabożeństwie Drogi Krzyżowej na jasnogórskich wałach.

13.03.2015 r. podczas długiej przerwy główny korytarz budynku ZSO niczym nie przypominał tradycyjnego holu szkolnego, można uznać, że kojarzył się raczej ze sceną koncertową!  Właśnie tego dnia rozpoczął się pierwszy odcinek szkolnego serialu, oczywiście na żywo, pt. Uwaga! Cool pauza! Pani dyrektor Aleksandra Kaczmarek za sprawą symbolicznego dzwonka oddała uczniom w posiadanie na czas przerwy korytarze szacownego szkolnego budynku, po to, by mogli sami, tak jak lubią, tworzyć i planować własny czas. No i zaczęło się, było po prostu koncertowo. Pierwsze twórcze spotkania gimnazjaliści i licealiści zainicjowali występem utalentowanych wokalistów, którzy zaśpiewali piosenki, wykonane na XXXVI Inowrocławskich Spotkaniach Artystycznych. Warto podkreślić, że Dominika Kicińska zdobyła wówczas I miejsce w kategorii Poezja śpiewana, a Weronika Pietralska otrzymała wyróżnienie w konkursie wokalnym „Musicorama". Jacek Durzyński i Kamil Jeśman czarowali swoim śpiewem, byli cool. Muzyczną oprawę stworzyli: Bartek Kaszubski, Bartek Janowski i Dominik Nadzieja , całość prowadzili: Lucyna Dąbrowska i Dawid Kozłowski. Cóż można powiedzieć-pełna integracja, gimnazjaliści i licealiści potrafią razem tworzyć i razem bawić się. Już planują następne odcinki „Cool pauzy", by pokazać jacy są, a są wspaniali, twórczy , mają ciekawe zainteresowania.

W marcu 2015 r. odbył się konkurs „Twoja twarz brzmi znajomo", w którym reprezentanci klas wcielali się w znane i lubiane postacie ze świata muzyki. Występy swoich koleżanek i kolegów błyskotliwie zapowiadały przewodnicząca SU gimnazjum Marta Kopańska i Lucyna Dąbrowska.
Były też osoby, na które spłynęło natchnienie poetyckie – piękne wiersze brały udział w konkursie: „Pejzaże wiosenne piórem malowane". A wnikliwi i spostrzegawczy obserwatorzy budzącej się do życia przyrody mogli wziąć udział w wiosennym konkursie fotograficznym. Na dodatek w czasie wolnym od współzawodnictwa w konkursach, uczniowie poznawali i przypominali sobie reguły dobrego zachowania rozwiązując quiz o zasadach savoir-vivre. Na zakończenie zagrał szkolny zespół muzyczny w mini koncercie przeplatanym recytacją nagrodzonych utworów poetyckich.

21.04.2015 r. odbył się w Gnieźnie etap diecezjalny XIX Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Biblijnej. W tym roku uczestnicy musieli wykazać się znajomością Księgi Jonasza, Ewangelii wg św. Łukasza i Dziejów Apostolskich. Naszą Szkołę reprezentował Mateusz Surmacewicz z kl. II B LO.

23.10.2015 r. br. grupa uczniów z klas pierwszych liceum wzięła udział w pokazach i warsztatach chemicznych przygotowanych przez studentów Wydziału Chemii UMK w Toruniu. Data nie była przypadkowa, gdyż ten dzień upływa na świecie pod znakiem mola,czyli jednostki określającej liczność materii w chemii. Podczas warsztatów uczniowie mogli zobaczyć jak robi się krem, pomadkę czy żel pod prysznic. Następnie uczniowie zobaczyli jeden z etapów przetwarzania tworzyw sztucznych, do którego wykorzystano butelkę plastikową po napoju, którą poddano rozkładowi.

2016

31.05.2016 r. w Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego odbyły się wybory do Młodzieżowego Zespołu Doradczego Burmistrza Kruszwicy.

8.06.2016 w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy odbyły się warsztaty dla młodzieży licealnej dotyczące ścieżki edukacji w krajach Unii Europejskiej.

9.09.2016 r. gościli w naszej szkole poeci, uczestnicy corocznych Literackich Spotkań Pokoleń w Kobylnikach. Licealiści mieli okazję porozmawiać z twórcami o ich wierszach, tendencjach w poezji oraz oczekiwaniach młodzieży. Za zaangażowanie w dyskusji i ciekawą polemikę Lucyna Dąbrowska z klasy IIa LO otrzymała od pani Anny Baśnik tomik wierszy.

6.10.2016 w sali gimnastycznej ZSO odbyło się spotkanie społeczności szkolnej z wybitnymi sportowcami, absolwentami naszego Liceum im. Juliusza Słowackiego - Arturem Mikołajczewskim i Jakubem Krzewiną. Panowie, tegoroczni uczestnicy Igrzysk Olimpijskich w Rio De Janeiro 2016 w ciekawy sposób przedstawili nam wspomnienia z Brazylii, gdzie zaliczyli bardzo udane występy sportowe.
Obaj zawodnicy zakwalifikowali się do ścisłego finału olimpijskiego. Artur w wioślarstwie w dwójce wagi lekkiej zajął VI miejsce, natomiast Jakub uplasował się na VII pozycji w lekkiej atletyce w biegu sztafetowym 4x400m. Spotkanie odbyło się w miłej i sympatycznej atmosferze.

We wrześniu 2016 r. uczniowie Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy wzięli udział w uroczystej mszy świętej w Kościele św. Teresy, a następnie przemaszerowali na Stary Rynek, na którym została odsłonięta tablica poświęcona Henrykowi Makowskiemu – kruszwickiemu przedsiębiorcy i działaczowi społecznemu.
Poczet sztandarowy Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego stanowili: Kamila Garlik Katarzyna Pieszak i Konrad Stanisławski, a poczet Gimnazjum nr 2 im Polskiego Czerwonego Krzyża: Weronika Górska, Monika Stanek oraz Karol Pawłowski. Szkołę reprezentował również Michał Sobczak – przewodniczący Samorządu Uczniowskiego gimnazjum oraz harcerze z klas pierwszych i trzecich gimnazjum.

11.10.2016 r. uczniowie klasy I LO mieli okazję uczestniczyć w wyjątkowej lekcji historii. Opowieść o swoim ojcu - powstańcu wielkopolskim – przedstawiała pani Maria Straszewska. W trakcie spotkania uczniowie mieli możliwość zapoznania się z pamiątkami po Tomaszu Staszewskim oraz jego braciach. Były to oryginalne dokumenty wojskowe, dyplomy , odznaczenia oraz zdjęcia.

Dnia 5 grudnia uczniowie klas drugich Liceum Ogólnokształcącego uczestniczyli w lekcji samorządowej zorganizowanej w Urzędzie Marszałkowskim. Młodzież miała okazję wysłuchać wykładu, który poprowadził wiceprzewodniczący sejmiku Adam Banaszak. Z uczniami spotkał się także wicemarszałek województwa Dariusz Kurzawa. Na zakończenie pierwszej części uczniowie zasypali panów pytaniami o przeróżne kwestie dotyczące ich pracy, ale także o to, w jaki sposób godzą obowiązki wynikające z pełnionych funkcji z życiem rodzinnym. W drugiej części spotkania uczniowie przeprowadzili własną sesję sejmiku. Po lekcji uczniowie wraz z wychowawcami p. Agnieszką Mądrowską i p. Agnieszką Stępniewską oraz opiekunami p. Iwoną Wojciechowską i p. Beata Ruczkowską odwiedzili w gabinecie wicemarszałka województwa Dariusza Kurzawę.

14.11.2016 r. klasa IIB Liceum wraz z wychowawcą panią Agnieszką Mądrowską i panią Katarzyną Nowakowską wybrali się do Bydgoszczy na Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE. Jest on największym i najbardziej znanym festiwalem poświęconym sztuce autorów zdjęć filmowych. Wyjątkowa formuła CAMERIMAGE jest znakomitym forum nie tylko dla prezentacji, ale i dyskusji na temat przyszłości sztuki filmowej. Młodzież klasy IIb cały dzień aktywnie spędziła w Operze Nova, która od kilku lat jest Centrum Festiwalowym. Uczniowie mogli uczestniczyć w projekcjach filmów, a także w seminariach, konferencjach prasowych i spotkaniach z twórcami. Po dniu pełnym wrażeń, późnym wieczorem licealiści wrócili do domu.

2017

24.01.2017 r. odbyła się w Inowrocławiu I Międzyszkolna Spartakiada Prewencyjna. Wzięło w niej udział 14 szkół ponadgimnazjalnych z powiatu inowrocławskiego. Liceum reprezentowała trzyosobowa drużyna w składzie: Aleksandra Heymann, Damian SIkorski, Szymon Skalski(wszyscy uczniowie I klasy). W pierwszej części musieli oni zmierzyć się z pisemnym testem z zakresu wiedzy pożarniczej, bezpieczeństwa w ruchu drogowym i ratownictwa wodnego. Następnie mieli do pokonania tor sprawnościowy(bieg slalomem, uszeregowanie stopni policyjnych, wykonanie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, wykonanie węzła knagowego). Nasz zespół po zsumowaniu punktów z dwóch części zajęliśmy wysokie drugie miejsce.
Nasi zwycięzcy otrzymali puchar, dyplom oraz liczne nagrody.

12.04.2017 r. klasy o profilu sportowo-ratowniczym odbyły wizytę w Państwowej Straży Pożarnej w Inowrocławiu . Celem wycieczki było zapoznanie z bazą i pracą zawodowego strażaka.

18.04.2017 r. Wojewoda Kujawsko-Pomorski Pan Mikołaj Bogdanowicz spotkał się z uczniami Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy oraz Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kazimierza Wielkiego w Kruszwicy. W spotkaniu uczestniczyli także Dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy Pan Jakub Wawrzyniak wraz z współpracownikami.

20.04.2017 r. odbył się w Aleksandrowie Kujawskim V Wojewódzki Przegląd Muzyczny "MUZYCZNE PEJZAŻE" na którym nasze liceum reprezentowała uczennica klasy pierwszej- Oliwia Witczak.
Brawurowo wykonała własną interpretację piosenki "BABĘ ZESŁAŁ BÓG" z repertuaru Renaty Przemyk co dało jej WYRÓŻNIENIE. Warto nadmienić, że lista uczestników obejmowała 40 wykonawców z całego województwa kujawsko-pomorskiego, prezentujących bardzo wysoki poziom artystyczny.

20-22 września klasa I LO udała się na obóz integracyjny do Ośrodka Szkoleniowo – Rekreacyjnego w Złotowie. Bliższemu poznaniu nowych koleżanek i kolegów pomogły warsztaty poprowadzone przez panią pedagog.

7.06.2017 r. gościliśmy w szkole Tomasza Szczęśniaka współzałożyciela Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych przy Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, organizatora Olimpiady Przedsiębiorczości. Pan Tomasz Szczęśniak spotkał się z uczniami klas I-II LO im. Juliusza Słowackiego. Zachęcał młodzież do wzięcia udziału w olimpiadzie oraz przekazał cenne informacje, dlaczego warto być przedsiębiorczym we współczesnym świecie.

8 listopada w finale 40. Konkursu Recytatorskiego Poezji i Prozy Kujawskiej im. F. Becińskiego zmierzyli się laureaci eliminacji z powiatów: inowrocławskiego, radziejowskiego i włocławskiego. Z przyjemnością informujemy, że Kamil Jeśman uczeń kruszwickiego ,, Słowaka'' został nagrodzony pierwszym miejscem .Jury doceniło wysoki artystyczny poziom interpretacji recytowanych przez Kamila wierszy , a serdeczne gratulacje złożyła zwycięzcy wnuczka poety pani Sława Becińska. Warto podkreślić, że Kamil już kilkakrotnie z powodzeniem przedstawiał publiczności swoje zdolności recytatorskie i aktorskie , a zwłaszcza na deskach szkolnego teatru „Iluzja'' .

11.11.2017 r. uczniowie Zespołu Szkół Ogólnokształcących obchodzili Święto Niepodległości. Każda klasa miała swoje zadanie. Najmłodsi kolorowali obrazki z motywem symboli narodowych, klasy IV w dowolnej technice wykonały rysunek tematycznie odnoszący się do obchodzonego święta, natomiast starsze klasy rywalizowały w konkursie pod hasłem „Dla Niepodległej". W zmaganiach należało wykazać się znajomością hymnu i pieśni patriotycznych, rozpoznać postaci historyczne, odpowiedzieć na pytania dotyczące historii Polski oraz ułożyć z rozsypanki symbol orła białego.

2018

We wrześniu, grupa licealistów z klasy o profilu policyjno- sportowym wzięła udział w IV Marszu Patriotycznym Kruszwica – Łagiewniki. Po nabożeństwie w kościele św. Teresy uczniowie udali się do miejsca pamięci w Łagiewnikach, gdzie oddali hołd pomordowanym.

2019

W maju 2019 r., w związku z obchodami 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę oraz 100-lecia wybuchu Powstania Wielkopolskiego i wyzwolenia Kruszwicy w Powstaniu Wielkopolskim Gmina Kruszwica w szczególny sposób chce uczcić zakończenie walk powstańczych. Tym samym w setną rocznicę podpisania rozejmu w Trewirze, kończącego działania wojskowe, w dniu 16 lutego 2019 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy odbędzie się niepodległościowy maraton na ergometrach pn. „Sto kilometrów na stulecie niepodległości".

W kwietniu, w Liceum Ogólnokształcącym w Kruszwicy odbyły się GMINNE POTYCZKI CHEMICZNE. Konkurs został zorganizowany z okazji tego, że 2019 rok został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Układu Okresowego Pierwiastków Chemicznych, a dokładnie 150 lat temu rosyjski chemik Dymitr Medelejew sformułował prawo okresowości. W konkursie tym udział wzięło 5 drużyn ze szkół podstawowych z naszej gminy

2020/2021

27 kwietnia 2021 r. odbyła się kolejna z wojewódzkich konferencji konsultacyjnych, na której wszyscy młodzi ludzie z województwa kujawsko-pomorskiego otrzymają możliwość zgłaszania pomysłów do „Strategii RP na rzecz Młodego Pokolenia”, wieloletniego planu działań państwa w obszarze polityki młodzieżowej. Zapisy przyjmowane będą do 26 kwietnia. - Konsultacje wojewódzkie ogólnopolskiego dokumentu strategicznego dla młodzieży to pierwsza w historii naszego państwa inicjatywa, w której przedstawiciel administracji rządowej zaprasza wszystkich młodych Polaków do tworzenia strategii państwa polskiego a tym samym do wspólnego decydowania o przyszłości Polski. Bardzo serdecznie zapraszam wszystkich do udziału, bez względy na poglądy – mówi inicjator konsultacji, Piotr Mazurek - Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Młodzieżowej, sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Konsultacje „Strategii RP na rzecz Młodego Pokolenia” to wydarzenie skupiające przedstawicieli środowisk młodzieżowych, uczniów, studentów i doktorantów z całej Polski, w trakcie którego podejmowane są dyskusje poświęcone ważnym tematom dla młodego pokolenia Polaków. Celem konsultacji wojewódzkich jest zebranie opinii i wypracowanie rozwiązań, które posłużą do stworzenia wieloletniego planu działań państwa w obszarze polityki młodzieżowej. Dyskusje prowadzone w ramach konsultacji, podzielone są na sześć obszarów tematycznych; „edukacja i szkolnictwo wyższe”, „rynek pracy i przedsiębiorczość”, „społeczeństwo obywatelskie i kultura”, „polityka społeczna, polityka prorodzinna i mieszkaniowa”, „zdrowie i sport” oraz „ekologia i klimat”. Konsultacje dla woj. kujawsko-pomorskiego rozpoczną się 27 kwietnia br. od godz. 17:00. Aby wziąć udział w wydarzeniu należy wypełnić formularz zgłoszeniowy znajdujący się pod następującym adresem: https://strategiadlamlodych5.webankieta.pl/. Zapisów na wydarzenie można dokonywać do 26 kwietnia (poniedziałek) do godziny 12:00. Konsultacje z powodu pandemii będą odbywać się zdalnie, w formie wideokonferencji.Więcej informacji na temat konsultacji znajduje się na oficjalnej stronie konsultacji https://www.gov.pl/DlaMlodych. Każdy uczestnik spotkań konsultacyjnych otrzyma certyfikat potwierdzający udział wpracach nad stworzeniem projektu „Strategii RP na Recz Młodego Pokolenia”. Organizatorem konsultacji jest Pełnomocnik Rządu ds. Polityki młodzieżowej Piotr Mazurek wraz z Radą Dialogu z Młodym Pokoleniem - pierwszym w historii Polski organem dialogu obywatelskiego pomiędzy młodym pokoleniem Polaków a najważniejszymi instytucjami państwowymi.

Rozpoczęcie roku szkolnego 2021/22 w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Kruszwicy – 01.09.2021. Stosując się do wytycznych MEiN, MZ i GiS uczniowie spotykają się z wychowawcami w wyznaczonych salach według podanego harmonogramu. Prosimy przestrzegać wyznaczonych wejść do szkoły oraz podanych godzin. Wszyscy uczniowie oraz rodzice oczekują na wychowawcę na boisku szkolnym. Uczniowie klas 0 a, 0b, I a, I b mogą wejść na teren szkoły z jednym rodzicem (opiekunem) z zachowaniem reżimu sanitarnego – obowiązuje maseczka, dezynfekcja i zachowanie dystansu.

Inowrocław po rozbiorze pruskim

Granice zaboru pruskiego, sformułowane zostały w toku dwustronnych, rozmów prusku-rosyjskich, zakończonych podpisaniem układu rozbiorowego w dniu 17 lutego 1772 r. i ogłoszone w patencie zaborczym Fryderyka II z 13 września 1772 r., było celowo nieścisłe. Można było dowolnie interpretować określenia granicy zaboru.

Według Fryderyka II Prusom miały przypaść tereny położone na północ od Noteci, począwszy od Nakła, poprzez Łabiszyn i stąd do Solca nad Wisłą. Jednakże ministrowie pruscy Herzberg i Brenckenhoff wyszli daleko poza ustalenia traktatowe, zajmując po lewej stronie Noteci Wieleń, Czarnków, Ujście, Rynarzewo i Barcin. Ostatni 345 słup graniczny zatknięto we wsi Dwór, poniżej Solca. Ogółem zabrano 28 miast, 520 wsi i 90 tys. ludności. Po pierwszej uzurpacji granicznej nastąpiły następne. Przesunięć słupów granicznych dokonywano głównie nocą, w tajemnicy, a tajna instrukcja Fryderyka pouczała, że w razie polskich protestów przesunięcia znaków na leży tłumaczyć pomyłką.

W styczniu 1773 r. granicę „poprawili” Schonwaldt i Sacken. Tym razem „przez pomyłkę” włączono bezprawnie, do Prus Gniewkowo i Inowrocław, a granica pruska dotknęła północnego krańca jeziora Gopła. Aktów bezprzykładnego w dziejach Europy łupiestwa, dokonywano jeszcze przed wymuszoną na sejmie polskim ratyfikacją traktatów rozbiorowych, co nastąpiło dopiero 30 września 1773 r. Polska komisja graniczna, w skład której wchodził min. starosta inowrocławski Brzeziński, rozpoczęła działalność dopiero 1 listopada 1774 r. Fryderyk nie słyszał protestów i grając na zwłokę, przerwał obrady komisji odbywające się w Wieleniu pod pozorem zbyt dużych mrozów. Polska komisja graniczna pozbawiona była zresztą szans realnego działania. Nie poparta żadnym, mogącym ugiąć króla pruskiego, autorytetem, przede wszystkim zbrojnym, praktycznie mogła składać bezsilne protesty. Akcje zbrojne słabej polskiej straży granicznej również nie miały szans powodzenia w starciu z armią pruską. Korpus ułanów pod dowództwem Kraszewskiego wytrwale wykopujący pruskie słupy graniczne został całkowicie rozbity w ciężkiej dla Prusaków bitwie pod Marzewem 29 czerwca 1794 r.

Głuchy na polskie protesty, patentem z dnia 22 kwietnia 1775 r., Fryderyk II zarządził na dzień 22 maja 1775 r., złożenie na ręce namiestnika królewskiego von Breckenhoffa w mieście Inowrocławiu, przysięgi poddańczej przez mieszkańców zrabowanego terytorium. W odpowiedzi na patent Fryderyk II, król polski Stanisław August 13 maja 1775 r. wydał uniwersał zabraniający poddanym polskim „pod surowością prawa” złożenia przysięgi homagialnej Prusom. Niestety, poza uniwersałem, król nie mógł udzielić rodakom żadnej pomocy.

Do Inowrocławia przybył kilkuset osobowy korpus piechoty i jazdy pruskiej i pod naciskiem pruskim bagnetów 22 maja 1775 r. w kościele św. Mikołaja w Inowrocławiu, obywatele miasta i województwa inowrocławskiego oraz sąsiednich ziem poprzysięgali wierność królowi Prus Fryderykowi II. Oporni mieli tylko 10 dni zwłoki w dopełnieniu formalności, pod groźbą konfiskaty majątku i ciężkiego więzienia w twierdzach.

Akt inowrocławskiej przysięgi kończy historię wolnego, królewskiego miasta Inowrocławia, stolicy województwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Odtąd, przez blisko półtora wieku, pruskim był Inowrocław, powiatowym miastem, nieleżącym do tzw. Obwodu Nadnoteckiego (Netzedistrikt) z siedziba władz w Bydgoszczy.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: C. Sikorski, Miasto na soli, Warszawa 1988, fot. Inowrocław 1908 r. ul. Toruńska, nadesłane.

Elektrownia, Wodociągi, Rzeźnia, targowisko i urządzenia komunalne w Trzemesznie pier. poł XX w.

Elektrownia w Trzemesznie XX w.

Elektrownia była własnością miasta po I wojnie światowej. W 1921 r. do wytworzenia energii używano koksu, z którego uzyskiwano gaz koksowy. Prąd dostarczany był najdalej w Niewolnie i dworcu kolejowym. W 1929 r. światło miało 367 konsumentów i 18 poborców mocy. Załogę elektrowni tworzyli: kierownik – Stefan Borkowski (1921-1958), dwóch księgowych, woźny, monter sieciowy – Maksymilian Frankowski i dwóch robotników pracujących w samym zakładzie.

O inwestycjach w przedsiębiorstwie decydowała Rada Miejska. W 1928 r. postanowiła zakupić dwie baterię akumulatorowe oraz tłoki i cylindry do motoru. Baterii używano do oświetlenia w godzinach nocnych ważnych obiektów w mieście. Silniki często ulegały awari, co doprowadziło do podjęcia pożyczki w celu zakupu nowego przez miasto. Wybuch II wojny światowej przerwał spłacanie pożyczki.

Wodociągi

Wodociągi w Trzemesznie stanowiły samodzielne przedsiębiorstwo komunalne. W latach 1920-1922 siecią wodociągową o długości 6300 m przepływało dziennie 120 m sześciennych wody. Wodę czerpano z dwóch studzien o głębokości 26 m. Dostarczana była do wieży ciśnień o wysokości 41 m i pojemności zbiornika 190 m sześciennych. Urządzenia wodociągu były za pomocą dwóch silników elektrycznych. Największe zapotrzebowanie na wodę nastąpiło w pierwszym dziesięcioleciu XX w. Skutkiem tych tendencji był niewielki rozwój sieci wodociągowej i wzrost liczby połączeń. W 1929 r. zaopatrywano w wodę około 250 nieruchomości, w 1931 r. już 386. Wodociągi odnotowywały spory deficyt w 1932/1933 roku budżetowym miasta Trzemeszno. Trudności finansowe nękały zakład jeszcze długie lata.

Rzeźnia i targowisko

Rzeźnia w Trzemesznie posiadała budynki i urządzenia służące do uboju zwierząt, była również wyposażona w wagę, stajnie przedubojowe, jatkę itp. Rzeźnia podlegała dozorowi weterynarza. Dochody czerpał zakład z usług. Z zakładu korzystała ludność całego Trzemeszna i okolic.

Targowisko było odrębnym przedsiębiorstwem miejskim, czerpiącym swe dochody z opłat targowych. Nie przynosiło zbyt wielkich dochodów, co doprowadziło do zamknięcia targowiska w 1937/1938 r. W następnych latach nie wiele się zmieniło.

Urządzenia komunalne

Władze Trzemeszna za cel w pierwszych latach po wojnie światowej, obrały budowę kanalizacji. Istniejąca sieć mogła odebrać ścieki tylko z jednej czwartej ulic w mieście. Długość kanalizacji nie przekraczała 30 procent sieci wodociągowej (6900 m). Sprawą kanalizacji Trzemeszno zajęło się w 1937 r. Budowa sanitarna objęła ul. Orchowską, św. Michała, św. Jana, pl. Kilińskiego, ul. Kościuszki, Ogrodową i Toruńską, a także oczyszczalnię ścieków, zlokalizowaną przy strudze łączącej jeziora Trzemeszeńskie i Popielewskie.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: Dzieje Trzemeszna, pod red. Cz. Łuczaka, Poznań 2002, fot. trzemeszno24, album. A, Nawrocki.

Inowrocław w XVIII w.

Układ przestrzenny Inowrocławia niewiele zmienił się od czasów średniowiecza. Mapa z końca XVIII w. wykonana przez F. Schmettaua, przedstawia miasto otoczone czworobokiem średniowiecznych fortyfikacji i wieńcem przedmieść. Mury obronne Inowrocławia, zmęczone był po wojnach, nie stanowiły dla miasta realnej osłony.

W obrębie murów, w 1765 r. stało 87 drewnianych domów ludności katolickiej i 127 domów żydowskich. Spis z 1774 r. wykazał: rozbudowę budynków na inowrocławskim rynku w kierunku ul. Kościuszki.

Zniszczona fara wymagała remontu. Trud gruntownej świątyni podjął w latach 1765-1780 proboszcz Michał Pietyróg-Wochelski. Zniesiono wówczas halowy układ kościoła i przez obniżenie naw bocznych, nadano jego bryle bazylikowy charakter. Z okresu po tej przebudowie pochodzi wyposażanie wnętrza kościoła św. Mikołaja: rokokowy ołtarz główny, częściowo przekształcony w XIX w., ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego, wyróżniający się pięknie opracowanym technika trybowania w miedzianej, posrebrzanej blasze, widokiem Jerozolimy, stanowiącym tło dla figury Ukrzyżowanego z XIV w. Na uwagę zasługuje rokokowa ambona zwieńczona baldachimem z rzeźbą św. Michała Archanioła. Część wyposażenia pochodzi z kościoła franciszkanów.

Niedaleko bramy św. Ducha, w rejonie dzisiejszej ul. Krótkiej, stała świątynia inowrocławskich Żydów zwana Wielką Synagogą. Przy niej grupowała się zabudowa dzielnicy żydowskiej.

Inowrocław zamieszkiwało 1500 osób. Połowa była wyznania mojżeszowego. W 1772 r. w mieście działało 39 rzemieślników. Brak było w mieście warsztatów wielkoprzemysłowych. Jedynie 8 Płócienników wskazuje na przeznaczoną na eksport produkcję płótna.

Jeszcze w czasach saskich pojawiła się w Inowrocławiu nowa instytucja – królewski urząd pocztowy. Przez miasto przebiegała regularna linia konnej sztafety wiodącej z Drezna do Gdańska. Kursy pocztowe odbywały się regularnie w latach 1764-1793. Poprzez Toruń – Inowrocław miał połączenie pocztowe ze stołeczną Warszawą. Poczta ta rozwijała się mimo szykan pruskich, a praca jej cieszyła się wysoką oceną w Europie. Gospodarka Inowrocławia, w drugiej połowie XVIII stulecia, wykazywała prężność rokującą nadzieję na szybkie przezwyciężenie powojennego kryzysu.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: C. Sikorski, Miasto na soli, Warszawa 1988.

Zabudowa miasta Trzemeszna w XIX i na początku XX w.

W XIX w. w Trzemesznie dominowało budownictwo prywatne, obiekty mieszkalne oraz gospodarcze. Liczba domów stale się zwiększała, przybywało w Trzemesznie również mieszkańców. Stały i znaczny przyrost budynków mieszkalnych odnotowano do lat siedemdziesiątych XIX w. W latach 1837-1875 liczba domów wzrosła ze 122 do 345 i choć ruch budowlany troszkę przyhamował w drugiej połowie XIX w. to w 1895 r. liczba domów wynosiła 362, a w 1905 r. - 388 domy.

W 1894 r. działały trzy obiekty administracji miejskiej i sądownictwa, trzy budynki zajmowały szkoły, a w jednym domu znajdował się szpital. Na początku XX w. wystawiono kilka nowych obiektów użytku publicznego tj. gmach poczty i budynek zarządu miasta. Wzrok przykuwała architektura sakralna. W XIX w. funkcjonowały trzy kościoły rzymskokatolickie. Kościół pw. Najświętszej Panny Marii i św. Wojciecha odznaczał się wyjątkowo piękną, barokową architekturą. W 1845 r. władze pruskie, głównie ze środków państwowych, wybudowały kościół ewangelicki. Funkcjonowała również synagoga, która po pożarze w 1886 r. została całkowicie odbudowana i stanęła w okazałej formię. W sumie Trzemeszno na początku XX w. mogło się pochwalić pięcioma świątyniami, służącym społeczeństwu trzech wyzwań.

Przy kościołach (XIX w.) w Trzemesznie znajdowały się cmentarzyska. Z czasem cmentarze przenoszono poza zwartą zabudowę miasta. Cmentarze wyznań ewangelickiego oraz mojżeszowego sąsiadowały ze sobą; usytuowane były w południowej części miasta, w sąsiedztwie parku. Współczesny cmentarz został wytyczony w 1869 r.

Ulice w centrum Trzemeszna były wybrukowane, a w porze zimowej oświetlały je latarnie. Oznaczono ulice tablicami z nazwami, a domy numerami. U progu XX w. w mieście znajdowało się jedenaście ręcznych pomp wodnych. Ze względu na liczne pożary nękające miasto, powołano do działania w 1889 r. Ochotniczą straż ogniową. W mieście dominowało budownictwo drewniane w XIX w. co było niezwykle problematyczne, gdyż w razie pożaru zajmowało się od razu kilka budynków. W 1904 r. uruchomiono wodociąg miejski o długości 6,25 km, który nadal rozbudowywano. Dwa lata później do użytku oddano elektrownie. W mieście zainstalowano oświetlenie elektryczne.

Na początku XX w. w Trzemesznie działał browar Zygmunta Nowickiego, funkcjonowała także drukarnia Louisa Martena, przedsiębiorstwo budowlane Alfreda Marcusa. Spore dochody z podatków miastu przynosiły również piekarnia i stelmach. Mniejsze dochody przynosiły zakłady szewskie, ale tych rzemieślników w Trzemesznie było bardzo dużo bowiem 47 osób trudniło się tym fachem. Do najbardziej dochodowych interesów szewskich należał zakład Marzella Jachockiego. Trzemeszno było najbardziej uprzemysłowionym ośrodkiem mogileńskiego, w 1849 r. działały 34 zakłady przemysłowe i wiele mniejszych rzemieślniczych. Miasto trudniło się branżą włókiennicza, rola-spożywczą i chemią.

Najwięcej w drugiej połowie XIX w. naliczyć można było obiektów młynarstwa. W 1858 r. działało dziewięć młynów, w tym trzy wodne, pięć wietrznych typu koźlak oraz zwierzęcy. Z czasem zaczęły pojawiać się młyny parowe. Na początku XX w. w mieście działało już tylko pięć młynów.

Wymienić należy również zakłady branży spożywczej typu olejarnie, w XIX w. działały dwie; wytwórnie octu oraz trzy gorzelnie. Większość zakładów nie przetrwała próby czasu i konkurencji z wielkopolski. Do końca XIX w. funkcjonował browar Zygmunta Nowickiego i olejarnia. Zakłady włókiennicze i chemiczne upadły w również drugiej połowie XIX w. W latach 1849-1958 zaprzestali produkcji trzej wytwórcy świec, mydła i wód pachnących.

Ciekawą konstrukcja był także zakład mleczarski Otto Barona założony w 1894, 1905 lub 1908 r. w Trzemesznie. Był to zakład napędzany parą. Takich zakładów było więcej w mieście np. olejarnia M. Bleya, browar W. Friedmanna i krochmalnia Dittmara Manasse.

Do interesujących branżowo firm należał także działający w Trzemesznie zakład Pampucha, w którym wyrabiano ornaty i chorągwie. O firmie wspomina Spis fabryk polskich, opublikowany w 1909 r. w czasopiśmie „Przemysłowiec”. Niestety nie zachowało się zbyt wiele informacji o wytwórniach maszyn rolniczych w Trzemesznie, należących do W. Koczorowskiego oraz Maciejowskiego.

Przy rynku, który był miejscem targowym w Trzemesznie jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, działało wiele punktów handlowych, sklepy: dwa zbożowe, siedem kolonialnych, cztery galanteryjno-odzieżowe, dwa metalowe oraz trzy oferujące inne materiały. Wyliczyć należy również 16 kramów z odzieżą i galanteria, 30 z artykułami spożywczymi oraz 11 oferujących inne materiały. W 1903 r. na terenie Trzemeszna było czynnych 49 sklepów o 17 specjalizacjach. Najwięcej było sklepów kolonialnych (14 sklepów), obuwniczych, odzieżowych, oferujących sprzedaż tkaniny i galanterię.

W 1905 r. swoja działalność rozpoczęła spółdzielnia „Rolnik” w Trzemesznie, specjalizująca się w zbycie ziemiopłodów. Firma zrzeszała polskich gospodarzy, prezesem i inicjatorem założenia spółdzielni był Wiktor Szczulczewski, ziemianin.

Inną dziedziną ekonomiczna rozwijającą się prężnie w Trzemesznie w XIX i na początku XX w. była gastronomia i hotelarstwo. Na początku XX w. w mieście funkcjonowało aż dwanaście hoteli i oberż, sześć restauracji, dwie cukiernie oraz kilkanaście niewielkich szynków. Przewodniki po Wielkopolsce wymieniają pięć hoteli” „Czarny Orzeł” (Schwarzer Adler), „Victoria”, „Royal”, Schneider” oraz „Hotel Centralny” (Zentral Hotel).

W 1872 r. Trzemeszno uzyskało linie kolejową. Możliwe było połączenie linii Poznań-Inowrocław-Bydgoszcz. Prócz budynku kolejowego, działał również telegraf w latach sześćdziesiątych XIX w. Depesze nadawano za pomocą aparatu znajdującego się na poczcie.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: Dzieje Trzemeszna, pod red. Cz. Łuczaka, Poznań 2002, fot. Weronika Rokita, nadesłane.

Przemiany gospodarcze w Inowrocławiu druga połowa XVIII w.

Odbudowa kujawskiej gospodarki w drugiej połowie XVIII w. związana była w dużej mierze w intensyfikacji produkcji rolnej z której nadwyżki produkcyjne mogły ożywić lokalne rynki wymiany, i tym samym przyczynić się do rozwoju miasta Inowrocław.

Na kujawskich folwarkach i w gospodarstwach chłopskich dominowały rośliny zbożowe. Kujawy posiadały w tym okresie bardzo dobre gleby. W XVIII w. zauważalne jest zwiększenie areału pól uprawnych, głównie przez zagospodarowanie pustek, co gwarantowało samowystarczalność Kujaw w zaspokojeniu potrzeb własnej ludności oraz sprzyjało powstawaniu nadwyżek produkcyjnych kierowanych na rynek zewnętrzny. Wielkie znaczenie miała również uprawa warzyw, konsumowanych przeważnie w ramach własnego gospodarstwa. Również w miastach nie brakowało ludzi trudniących się ogrodnictwem, często oprócz wykonywanego innego zawodu.

Nie wiele wiemy o hodowli na terenie inowrocławskim. W sąsiedniej Wielkopolsce rozwijał się przemysł sukienniczy i zbyt wełny owczej mógł spowodować zainteresowanie rolników kujawskich hodowlą owiec ale brakuje na ten temat informacji.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: C. Sikorski, Miasto na soli, Warszawa 1988.

Trzemeszno – ciekawostki historyczne

Między mitem a faktem

O początkach Trzemeszna wiadomo niewiele. Wiedzę o pradziejach czerpiemy najczęściej ze znalezisk archeologicznych, a tych jest bardzo mało w gminie Trzemeszno. W literaturze przewijają się domysły o istnieniu grodu w Trzemesznie, jednakże i tu brak dostatecznych badań weryfikacyjnych, przeprowadzonych w miejscu gdzie grodzisko miało stać.

Nazwa miejscowości została zapisana dopiero w XII w. w zlatynizowanej formie „Ciremusine” - 1146 r. i „Cremesen” - 1147 r. Została zaczerpnięta ze staropolskiego wyrazu czrzemecha, trzemcha, dzisiejsza czeremcha, możliwe, że tak określano Jezioro Trzemeszeńskie, nad którym ta roślina rosła.

Piękna tradycja otacza klasztor trzemeszeński. Początki zagadkowej historii wiąże się z dobą Mieszka I i przejściowym złożeniu w nim w 997 r. ciała św. Wojciecha. Nie brakuje literatury poświęconej temu zagadnieniu. Wysuwano szereg wzajemnie wykluczających się hipotez, nawiązującej do legendy o św. Wojciechu, znana w literaturze od pierwszych słów napisanego po łacinie utworu Tempore illo. Ciało św. Wojciecha, wykupione przez Bolesława Chrobrego od Prusów, w drodze powrotnej trafić miało przypadkowo do Trzemeszna, gdzie przechowywane było przez pewien czas i dopiero później zostało złożone w Gnieźnie. Męczeńska śmierć św. Wojciecha nastąpiła 24 kwietnia 997 r., a kanonizacja w 999 r. Stąd ze wspominanej legendy niedwuznacznie wynika, że w 997 r. musiał istnieć w Trzemesznie kościół, w którym złożono ciało męczennika. Opierając się na niej przyjmowano niekiedy, że w Trzemesznie był klasztor, którego założycielem był św. Wojciech przed wyruszeniem z misją do Prus. Nie brakowało też głosów utrzymujących, że klasztor ten powstał jeszcze za czasów Mieszka I. Opierano się na późnej informacji, zanotowanej przez tzw. Wspominki trzemeszeńskie, uważane za dzieło powstałe w XVI w. Tempore illo zostało przez historyków odrzucone. Powstały one stosunkowo późno, bo dopiero w XII w., w okresie ponownego rozkwitu kultu św. Wojciecha. Żywoty św. Wojciecha napisane były jeszcze w XI w., niedługo po jego męczeńskiej śmierci, podawały że ciało świętego zostało przewiezione bezpośrednio do Gniezna i tam złożone. Na Drzwiach Gnieźnieńskich powstałych w XII w. i obrazujących żywot św. Wojciecha również brakuje sceny związanej z Trzemesznem. Powstanie informacji o złożeniu ciała w Trzemesznie wiązano z kanonikami regularnymi, których zamiarem mogło być uczynienie miejscem kultu w klasztorze tego świętego.

Brak również źródeł potwierdzających fakt o nadaniu fundacji klasztoru przez św. Wojciecha. Pasja z Tegernsee, przedmiot studiów regionalistów i historyków dziejów Trzemeszna, podaje, że św. Wojciech założył klasztor w miejscowości Mestris. Ostatecznie ustalono, że św. Wojciech przebywając na terenie Węgier założył klasztor określany właśnie nazwą ad Mestris – klasztor w Mons Ferreus na południu Węgier. Ciężko także wyobrazić sobie, że św. Wojciech przebywający dość krótko na ziemiach Piastowskich mógł założyć w ekspresowym niemal tempie klasztor, do którego już po kilku tygodniach od jego śmierci miało być przewiezione jego ciało. Również ze strony administracyjnej kościoła można się dopatrzyć pewnych niejasności. Uprawnienia do zakładania klasztorów w Polsce miał w tamtym czasie jedynie polski biskup misyjny. Św. Wojciech, choć był biskupem takowych uprawnień nie posiadał. Najstarszy klasztor w Polsce powstał w Międzyrzeczu w 1000 r.

Badania archeologiczne w świątyni prowadzone w drugiej połowie XX w. pozwoliły na odkrycie obiektu przedromańskiego, powstałego przed 1030 r. Była to prawdopodobnie trójnawowa, beztranseptowa bazylika, kryta płaskim stropem, z nieco węższym prezbiterium zamkniętym półkolistą apsydą. Pod prezbiterium znajdowała się krypta.

Badacze wysunęli hipotezę, mówiącą o tym, że już za czasów Kazimierza Odnowiciela powstała w Trzemesznie wspólnota kanoników, żyjących według reguły akwizgrańskiej, która podupadła za rządów Władysława Hermana, odnowiona została przez Bolesława Krzywoustego i przekształcona w klasztor Kanoników Regularnych. Sugerowano się informacją kroniki klasztornej z XVII w., która podała, że prepozyt trzemeszeński Gniewomir (1040-1063) miał otrzymać przywilej fundacyjny od Kazimierza Odnowiciela. Wydaje się jednak, że pogląd ten był trudny do utrzymania. Kanonicy, w przeciwieństwie do benedyktynów, osiedlili się przede wszystkim w ważniejszych ośrodkach grodowo-miejskich, sprawując w nich obowiązki duszpasterskie. Wyjątkiem była Małopolska, gdzie kolegiat kanonickich było najwięcej, a kasztelanie stosunkowo nieliczne, żadna ze znanych kolegiat na innych ziemiach polskich nie została w XII w. założona poza grodem kasztelańskim. Raczej Trzemeszno nie stanowiło wyjątku.

Autor kroniki klasztornej z XVII w. nie mógł znać rzeczywistej listy przełożonych klasztoru, spisał więc listę, podając trzech początkowych proboszczów, którzy żyli w rzeczywistości później. Prawdą jest iż w XIV w. proboszczem trzemeszeńskim był Gniewomir, który uzyskał przywilej od Kazimierza Wielkiego. W XI w. nie stosowano jeszcze potwierdzenia nadań w formie dokumentu, stąd niektóre rzekome przywileje fundacyjne opatrzone wczesnymi datami – jak mogileński datą roczną 1065 – są falsyfikatami sporządzonymi znacznie później.

W tradycji pojawia się także inny mit o początkach klasztoru. Informacja podawana przez klasztor trzemeszeński mówi o przybyciu do Trzemeszna pierwszego prepozyta Bernarda z Doroacum koło Wenecji z siedmioma braćmi z Werony we Włoszech za czasów arcybiskupa Roberta, zmarłego w 994 r. Arcybiskup był postacią fikcyjną, wprowadził go do historiografii Jan Długosz, wpisując zgon kapłana przed 995 r., przed założeniem arcybiskupstwa w 1000 r.

W XVII w. rozpowszechniona była inna informacja. Archidiakon Stanisław Lipski – wizytator Trzemeszno, wspomniał o kielichu św. Wojciecha i innych pamiątkach związanych z osobą świętego. Miały być one przekazane z Gniezna do Trzemeszna w 1008 r. Prawdopodobnie jest to kolejna fikcja literacka, może przyszłe badania rzucą nieco światła na sprawę.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: Dzieje Trzemeszna, pod red. Cz. Łuczaka, Poznań 2002, fot. pocztówka bazylika Trzemeszno zbiory własne.

Dworzec kolejowy dawniej

 

Fot. dworzec kolejowy, ujęcie wodne, dworzec, wieża wodna. Źródło: https://www.bazakolejowa.pl/

Dworzec kolejowy w Kruszwicy stan z 1.01.2022 r.