środa, 25 marca 2020

Rozwój rzemiosła w Brześciu Kujawskim w okresie zaborów

Na początku XIX w. nie było na terenie Brześcia Kujawskiego żadnych fabryk ani zakładów rękodzielniczych, stąd ludność miasta i okolicy musiała korzystać przede wszystkim z usług rzemieślniczych. Rzemieślnicy pracujący w mieście nie zaspakajali potrzeb Brześcia i okolic. Władze administracyjne widziały potrzebę zatrudnienia aż 23 nowych rzemieślników różnych specjalności. W mieście działał cieśla, grabarz, handlarz suknem, kołodziej, kowal, krawiec, kupcy, kuśnierz, piekarz, rzeźnik, stolarz, szewc, wypalacz cegieł i zegarmistrz razem 68 rzemieślników. 

Brakowało murarzy, ślusarzy, kominiarzy, rymarzy, bednarzy, garncarzy, szklarzy, tkaczy i innych. Miasto nie posiadało w pobliżu budulca – drzewa, kamieni, wapna, dlatego też nie rozwijały się w jego obrębie takie zakłady jak tartaki, wypalarnie wapna czy warsztaty kamieniarskie. Nie brakowało tylko gliny, stąd wybudowano w 1816 r. cegielnie.  

W latach 1793-1806, w okresie zaboru pruskiego, notuje się pewien rozwój miasta. Wpłynęło na to założenie w gmachu więzienia zakładu sukienniczego oraz umieszczenie w mieście władz sądowniczych, skarbowych i placówki pocztowej. To z kolei spowodowało napływ do Brześcia Kujawskiego urzędników i rękodzielników, którzy nie posiadając mieszkań przystąpili do budowy domów. Pożar 1816 r. przyczynił się do upadku rzemiosła. Wielu rzemieślników opuściło miasto pogłębiając trudną sytuację gospodarczą. 

W roku 1822 mieszkańcy Brześcia Kujawskiego, w celu podniesienia jego rangi gospodarczej w regionie, czynili starania w Komisji Województwa Mazowieckiego o uzyskanie zezwolenia na zbudowanie sukienniczej osady rękodzielniczej na terenie miasta. Zabiegi te zakończyły się powodzeniem i w październiku 1823 r. zezwolenie takie otrzymali. Warunkiem zbudowania osady miało być udzielenie pomocy ze strony cechów rzemieślniczych i i mieszkańców miasta. Pomoc ta miała się wyrażać między innymi zwiezieniem materiałów budowlanych, wynajęciem na osady oraz odstąpieniu gruntów za niską opłatą 40 mieszkań dla pracowników osady oraz odstąpieniu gruntów pod budowę. Ponieważ mieszkańcy brzescy zobowiązań takich nie przyjęli, tym samym upadł projekt budowy tej osady. 

W czterdziestych latach XIX w. polepszyła się znacznie sytuacja gospodarcza Brześcia Kujawskiego, liczba rzemiosł i innych zawodów z 20 w 1794 wzrosła do 39 w roku1823. Tak szeroki wachlarz różnych specjalności w większym stopniu mógł zaspokajać potrzeby miasta i okolicy. Do najliczniejszych rzemiosł należało nadal krawiectwo i szewstwo skupiające 23 mistrzów krawieckich oraz 20 szewskich. Rzemieślnicy brzescy oraz mieszkańcy miasta zatrudnieni poza rolnictwem  stanowili poważny odsetek ludności wynoszący w 1838 r. około 197 osób. 

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: J. Wąsicki, Opisy miast, s. 41-43; WAP Bydgoszcz, nr inw. 493, karty nieponumerowane; AGAD Warszawa, sygn. Nr 457, k. 54-55; WAP Bydgoszcz, Akta Naczelnika Powiatu Włocławskiego dotyczące osady sukienniczej w Brześciu, nr inw. 441, karty nienumerowane;  artykuł T. Kieloch, Położenie miasta i jego rozwój przestrzenny, w: Monografia Brześcia Kujawskiego, pod red. B. Głębowicza,  Włocławek 1970.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz