Targi i Jarmarki w średniowiecznym Strzelnie

Pierwsza wiadomość o targu w Strzelnie pochodzi z około 1212 r. Odnosi się do handlu klasztoru, jednak właściwym wprowadzeniem do zagadnienia targu był dokument Władysława Jagiełły z 6 maja 1393 r. Król ustanowił w Strzelnie targ tygodniowy, mający się odbywać w każdy czwartek. Dochód z kramów i jatek postawionych podczas targu w rynku pod ratuszem przypadał radzie miejskiej, która przeznaczała go na cele miejskie. Do kompetencji burmistrza i rady należało ustalenie cen na napoje, wino, miód – stosownie do ich wartości z uwzględnieniem jednakże cen obowiązujących w Bydgoszczy lub okolicznych miastach. Od 1447 r. na mocy przywileju króla Kazimierza Jagiellończyka, opłaty za prawo uczestniczenia w targu wędrowały do skarbu klasztornego. Również obcy rzeźnicy byli zobowiązani do oddawania części mięsa klasztorowi. 

Inna instytucja handlową, działającą w ówczesnym Strzelnie był jarmark. Odbywał się w ściśle określonych terminach każdego roku. Liczba jarmarków była zmienna, a prawo do ich odbywania nadawał król. Odbywały się najczęściej z okazji świąt i kultu świętych. Przykładowo król Kazimierz Jagiellończyk wyznaczył odbywanie targu około święta Św. Trójcy, 18 sierpnia 1447 r., a król Zygmunt Stary wydał 26 lutego 1543 r. w Krakowie przywilej związany z jarmarkiem w dzień św. Marcina 11 listopada. Między XV, a XVIII w. funkcjonowało w Strzelnie co najmniej 6 jarmarków, które uzyskał klasztor dla swojego miasta w latach: 1447, 1559, 1543, 1606 i 1620, 1687.

Do elementów kształtowania gospodarczego Strzelna zaliczamy także fakt posiadania przez klasztor prawa pobierania cła na komorze celnej w Mątwach. Przywilej ten klasztor otrzymał w 1234 r. od Kazimierza I, księcia kujawskiego, za zbawienie duszy swojej żony. Prawa klasztoru potwierdził Król Władysław Jagiełło 11 maja 1414 r. w Strzelnie, a później król Zygmunt stary w Toruniu 11 lutego 1520 r. Cło mątewskie odebrano klasztorowi 11 lutego 1765 r. 

W drugiej połowie XVII wieku, w Strzelnie handlowano między innymi: śledziami, solą gradową i ruską, solą zamorska, sola szarą, wełną, korzeniami te towary najczęściej pojawiały się na taszach targowych i jarmarcznych.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: H. Samsonowicz, Handel dalekosiężny na ziemiach polskich, s. 291; AGAD, Kruszwickie grodzkie, rel. 45, f. 385; AAG, Strzelno – Norbertanki 76, f. 6-7; APB, Strzelno kl. B1, f. 106v; M. Grycz, Ziemia mogileńska od poł. XV w. do rozbiorów, Studia z dziejów mogileńskiej, red. C. Łuczak, Poznań 1978, s. 288; Z Guldon, Życie gospodarcze Bydgoszczy w latach 1466-1772, Historia Bydgoszczy, t. I, red. M. Biskup, Warszawa-Poznań 1991, s. 193; DKM, s. 126-127, nr 13; J. Mitkowski, Kancelaria Kazimierza Konradowicza księcia kujawsko-łęczyckiego, Wrocław-Kraków 1968, s. 83; Z. Guldon, W czasach szlacheckiej Rzeczypospolitej i początkach zaboru pruskiego, t. 1, red. M. Biskup, Warszawa-Poznań-Toruń 1978, s. 277; AGAD, MK 166, k. 140-141vl A. Gąsiorowski, Pogranicze wielkopolsko-kujawskie, s. 129.