Brześć Kujawski znalazł się pod okupacja niemiecka w dniu 14 września 1939 r. Cały powiat włocławki został włączony do Rzeszy Niemieckiej na podstawie dekretu kanclerza Rzeszy z dnia 8 października 1939 r. Okupant rozpoczął od momentu zajęcia miasta prowadzenie akcji eksterminacyjnej, godzącej w podstawy bytu narodu polskiego. Polityka Rzeszy zakładała konieczność biologicznego wyniszczenia w pierwszym rzędzie polskich warstw kierowniczych. W zasięgu tego pojęcia znaleźli się działacze stronnictw politycznych, reprezentanci wolnych zawodów, nauczyciele, duchowieństwo i inne grupy mogące odegrać rolę wiodącą w walce narodowowyzwoleńczej. Zakładano też, że element polski, który nie był przeznaczony do likwidacji fizycznej, powinien mieć poważnie ograniczone możliwości zdobywania wykształcenia. Program oświaty dla polaków dopuszczał jedynie możliwość zdobycia wykształcenia na bardzo ograniczonym szczeblu podstawowym. Teoretycy niemieckiej polityki oświatowej zakładali zdobycie przez Polaków jedynie umiejętności czytania i podpisywania się, liczenia w zakresie czterech działań oraz wpojenie przekonania o bezwzględnej wyższości rasy niemieckiej, a w ślad za tym ślepego posłuszeństwa wobec wszystkich płynących od Niemców poleceń. Realizacja tych założeń programowych wymagała w pierwszym rzędzie likwidacji polskiego systemu szkolnego oraz usunięcia polskich nauczycieli.
Eksterminacja szkolnictwa polskiego rozpoczęła się od pierwszych dni okupacji. Lokalne władze okupacyjne nie dopuszczały do rozpoczynania nowego roku szkolnego odkładając termin otwarcia szkół. Na terenie powiatu włocławskiego dalszy etap eksterminacji szkolnictwa polskiego rozpoczął się w dniu 18 października 1939 r. Na dzień ten władze okupacyjne zwołały do Włocławka konferencję wszystkich nauczycieli z terenu miasta i powiatu. Tematem konferencji miała być sprawa otwarcia nowego roku szkolnego. Nie doszło jednak nawet do rozpoczęcia obrad, gdyż wszyscy zebrani nauczyciele w liczbie 119 zostali aresztowani i osadzeni w więzieniu. W tej sytuacji pozostali na terenie powiatu nauczyciele - Polscy w większości opuścili swe placówki ratując życie. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że środowisko nauczycielskie powiatu włocławskiego poniosło najcięższe straty w skali całego ówczesnego województwa pomorskiego, okupant bowiem zamordował 217 nauczycieli z terenu miasta i powiatu. W tej liczbie znajdowali się także nauczyciele z Brześcia Kujawskiego.
Młodzież polska znalazła się praktycznie bez możliwości pobrania nauki szkolnej. Pozbawiona również pomocy ze strony nauczycieli w ramach tajnego nauczania. Jego rozwojowi nie sprzyjały miejscowe warunki, bowiem w wyniku niemieckiej polityki osiedleńczej nastąpiło poważne nasycenie powiatu elementem niemieckim, osadzonym na gospodarstwach rolnych po wysiedlonych polskich chłopach. W tej sytuacji trudno było prowadzić jakiekolwiek formy tajnego nauczania, ich ujawnienie przez władze okupacyjne groziło w najlepszym wypadku zesłaniem do obozu koncentracyjnego tak nauczyciela i uczniów, jak i właściciela pomieszczenia, w którym nauczanie miało miejsce.
Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: artykuł T. Kieloch, Położenie miasta i jego rozwój przestrzenny, w: Monografia Brześcia Kujawskiego, pod red. B. Głębowicza, Włocławek 1970; dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu szkolnego Pomorskiego za lata 1945-1946; J. Podgóreczny, Daty wyzwolenia woj. bydgoskiego w 1945 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz