Początki działalności Norbertanek w Strzelnie

Z dokumentów wynika, że najstarsza wzmianka o Strzelnie pochodzi z bulli protekcyjnej papieża Celestyna III, wystawionej na Lateranie 9 kwietnia 1193 r., na prośbę przeoryszy klasztoru Norbertanek strzeleńskiej Beatryczy. Z źródła wynika, że norbertanki zostały obdarowane samym placem (locum), na którym był zbudowany klasztor, oraz wsią Strzelno z taberną (karczmą). Klasztor znajdował się w okolicy wsi Strzelno. 

W pierwszym okresie działalności norbertanek wieś z taberną pełniła ważną funkcję, gdyż znajdował się tu kościół parafialny pod wezwaniem Św. Krzyża, który od czasu osiedlenia się konwentu w Strzelnie również jego kościół konwentualny. Zmiana funkcji pierwotnej osady związana była z przeniesieniem konwentu na nowe miejsce, tzn. na Wzgórze Klasztorne, co nastąpiło prawdopodobnie w drugiej dekadzie XIII w. Przeniesienie klasztoru było spowodowane również przesunięciem dróg handlowych, bliskością klasztoru do drogi idącej przez Inowrocław do większych miast tj. Toruń i Bydgoszcz. Przy drodze z Poznania do Inowrocławia, w okolicy Strzelna w drugiej połowie XIV w. powstał folwark klasztorny zwany Naskrętny (wzmiankowany w XV w., a istniejący jeszcze w latach dwudziestych XIX w.). Na przedmieściach Strzelna zbudowano szpital i kościół pw. św. Ducha.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: R. Kabaciński, Historia Miasta Strzelna, Bydgoszcz 2001; D. Karczewski, Czy istniało Strzelno przednorbertańskie?, AHP, t. 2, Toruń 1995; J. Chudziakowaska, Zespół architektury romańskiej w Strzelnie w świetle najnowszych badań, AUNCM  Archeologia XIII, Toruń 1990, R. Kabaciński, Topografia dawnego Strzelna, Toruń 1991. Fot. Klasztor Norbertanek w Strzelnie w: Przyjaciel Ludu, t. 2, Rok 2, nr 27, Leszno 2 I 1863, s. 220.