Zapomniany cmentarz w Kruszy Zamkowej

Dzisiejsze Mątwy są dzielnicą przemysłową Inowrocławia. Przed wybuchem II wojny światowej Mątwy były cichą, spokojną i nieliczną wsią. Wybudowanie cukrowni w 1879 r. oraz fabryki sody w latach 1881-1882 stało się motorem do rozwoju osady. Jednym z inicjatorów budowy mątewskiej cukrowni był Johann Eduard Nehring, dawny właściciel Niemojewka i Kruszy Zamkowej. W Kruszy Zamkowej znajdował się cmentarz rodziny Nehring. Do dzisiejszych czasów niewiele zachowało się nagrobków, a sam cmentarz od zakończenia II wojny światowej popada w ruinę.

Wśród rozbitych i zarośniętych bujną fauną notecką nagrobków umiejscowiony jest krzyż z niemieckimi inskrypcjami. Na jego froncie widnieje fragment Psalmu 90:

„Unser Leben währet siebenzig Jahre, und wenn’s hoch kommt, so sind’s achtzig Jahre; und wenn’s köstlich gewesen ist, so ist’s Mühe und Arbeit gewesen.”

„Miarą naszych lat jest lat siedemdziesiąt

lub, gdy jesteśmy mocni, osiemdziesiąt;

a większość z nich to trud i marność:

bo szybko mijają, my zaś odlatujemy.”

Z drugiej strony krzyża czytamy fragment z Mądrości Syracha:

„Denn des Vaters Segen baut den Kindern Häuser, aber der Matter Fluch reißt sie nieder.”

„Chwała dla każdego człowieka płynie ze czci ojca,

a matka w niesławie jest ujmą dla dzieci.”

Ród Nehring nie doczekał się do tej pory większej publikacji. Jest wzmiankowany w artykułach, w mediach, czy monografiach. Leon Nehring ufundował w roku 1931 parafii katolickiej w Mątwach trzy dzwony nazwane imionami jego córek: Celina, Maria, Rita.

Przy północnej stronie cmentarzyka znajduje się płyta z napisem: Oto w 1912 r. Krusza Zamkowa przeszła w ręce hrabiego Karla Antona Cordsa, męża Klary Marii Nehring (córki Johanna Eduarda). Na cmentarzyku znajduje się także grób hrabiego.

Na cmentarzu znajdujemy również grób Paula Nehringa. Paul Otto Julius Nehring urodził się 18.06.1859 r., zmarł 29.12.1911 r. Od 1905 r. do śmierci był właścicielem Kruszy Zamkowej. Na pierwszy rzut oka jego grób nie wyróżnia się niczym szczególnym. Półokrągła płyta z miejscem oraz datą urodzin i śmierci, poniżej wyrzeźbiona gałązka oliwna to grobowiec dziedzica Kruszy Zamkowej. Wyryto także trzy wizerunki: konia, skrzyżowanych mieczy oraz męskiej twarzy. Możliwe, że owe ryty zostały sporządzone w późniejszym czasie.

Źródło: M. Matyjasik, artykuł pt. Cmentarz właścicieli Kruszy Zamkowej, w Memento, z 13.08.2015 r.