Historia Solca Kujawskiego druga połowa XIX w.

W 1851 roku Solec liczył 612 mieszkańców (279 katolików, 230 ewangelistów i 103 Żydów) i posiadał 59 domów mieszkalnych, jeden browar, pięć spichrzy i 46 stodół i stajni. Domy były jednopiętrowe i niepokaźne, przeważnie z tzw. muru pruskiego lub bali. Nieregularne ulice były do połowy stulecia niebrukowane. Ogrodzenia plecione z wikliny lub okorowanych drągów. W latach 1849-1850 nastąpiła budowa szosy Bydgoszcz- Toruń. Dzięki temu Solec otrzymał utwardzoną główna ulicę, a w związku z tym o wiele lepsze połączenie z Bydgoszczą. Do tego czasu podróż do Bydgoszczy po piaszczystej drodze trwała pół dnia, a do Torunia cały dzień. Ponieważ Solec do 1885 r. nie miał ani lekarza, ani apteki, to szybsze połączenie drogowe miało wielkie znaczenie. W 1851 r. mianowany został burmistrzem miasta Spiess, dotychczasowy komisaryczny zarządca magistratu i kasy miejskiej. Dwa lata później wprowadzona została w Solcu nowa pruska ordynacja miejska. Pod rządami nowego burmistrza oraz jego następców Solec przeżywać miał godny gospodarczy rozwój. 

W 1852 r. we wsiach należących do bydgoskiego urzędu dóbr królewskich nastąpiła spłata czynszu za dobra ziemskie i zamiana na amortyzującą się rentę. Byt części chłopów znacznie się poprawił. Nastąpił rozkwit handlu drewna, spławiane na Wiśle lub dostarczane zaprzęgami konnymi do kanału bydgoskiego.

W 1863 r. w czasie powstania styczniowego w mieście kwitł przemyt bronią. I tak 16 czerwca 1863 r. odnotowano - jedna furmanka z 155 karabinami dla piechoty wraz z bagnetami, broń ukryta była w wielkich beczkach, zawartość podano jako farbę. Furmanka należała do przewoźnika Rosenthala z Bydgoszczy; dnia 24 lipca 1863 r. - na łodzi wiślanej cztery cetnary prochu; 25 lipca 1863 r. - w lesie na furmance 62 karabiny; 31 lipca 1863 r. - na łodzi pięć cetnarów ołowiu; 1 sierpnia 1863 r. - na łodzi 168 kos; 14 sierpnia 1863 r. - na łodzi 84 kosy; 22 sierpnia 1863 r. - na statku hrabiny Zamojskiej z Warszawy 57 cetnarów ołowiu; 26 sierpnia 1863 r. - w lesie furmanka z 30 karabinami, 54 pistoletami kawaleryjskimi, 11000 nabojami itp.; 17 września 1863 r. 744 cetnary siarki; 23 października 1863 r. - jedna beczka siarki. Przejęte transporty zostały złożone w gospodarstwie kupca Mentza. 

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: P. Rudolf, Z historii Solca Kujawskiego i okolicznych wsi, Solec Kujawski 2003; Akta archiwum soleckiego, W. Kothe, Deutsche Bewegnug und pressische Polityk im Posener Lande 1848-1848, Posen 1931; P. Rudolf, die Entstehung der evangelischchen Kirche in Schulitz, [w:] deutsche Rundschau in  Polen, R. 58, nr 107; W. Kothe, Deutsche Bewegung und preussische Polityk im Posener Lande 1848-1849, Posen 1931.