Władysław Biały - wnuk brata Łokietkowego Ziemomysła, odziedziczył w 1353 r., po śmierci ojca – Kazimierza – księstwo gniewkowskie. Najważniejszymi grodami które mu podlegały były: Gniewkowo, Szarlej, Słońsk i Złotoria. Ulubiona rezydencja księcia był Szarlej. Wzorem możnych rodów utrzymywał liczny dwór i urzędników.
Około roku 1359, w sporze o granice z królem polskim zabił sędziego Stanisława Kiwałę. Pozwany przez króla na sąd, Władysław Biały nie stawił się, a w końcu zniechęcony sprzedał królowi księstwo gniewkowskie za tysiąc czerwonych złotych i około 1363 r. opuścił Kujawy i Polskę. Historycy upatrują wyjazd księcia także spowodowany śmiercią żony, która umarła młodo nie pozostawiając potomstwa.
Władysław Biały udał się na pielgrzymkę do Grobu Zbawiciela do Jerozolimy, pieszo obchodząc Ziemię Świętą. Po powrocie z pielgrzymki zatrzymał się w Wiedniu i przebywał na dworze cesarskim.
Kiedy Krzyżacy organizowali krucjatę przeciw Litwie, wraz z innym rycerstwem zachodu udał się do Krzyżaków. U nich również miejsca nie zagrzał, udając się do Awinionu do papieża, a następnie wstąpił do zakonu cystersów. Po siedmiu miesiącach przeniósł się do Dijon do zakonu benedyktynów.
Po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 r. Królem Polski został Ludwik Węgierski, który przebywał na Węgrzech częściej niż w Polsce. Królowi przeciwna była szlachta wielkopolska. Możliwe, że za ich namową Władysław Biały porzuca zakon i udaje się ponownie do Awinionu (Francja, w latach 1309-1377 siedziba papieży) do papieża z prośbą o zwolnienie go ze ślubów. Zwolnienia jednak nie otrzymał. Udał się do Budy (część Budapesztu – Węgry) na dwór Elżbiety Łokietkówny, gdzie przybywał około dwóch lat starając się odzyskać swoje księstwo gniewkowskie.
Potajemnie wrócił na Kujawy i częściowo zbrojnie opanowuje Inowrocław, Gniewkowo, Złotorię i Szarlej.
Starosta Wielkopolski zbrojnie odbija Inowrocław, a Władysław Biały wystraszony wdaje się w układy i przenosi do przyjaciół w Drdzeniu (Drezdenko).
Po około roku pobytu w Drezdenku zebrał partię różnych warchołów i ponownie zdobywa Złotorię i Gniewkowo.
Sędziwoj z Szubina (starosta generalny wielkopolski, od 1372 krakowski, od 1377 woj. kaliski) tym razem wraz ze znacznymi siłami rozbija wojska Władysława Białego pod Gniewkowem. Władysław uchodzi do ostatniego grodu – Złotorii. Pustoszy Kujawy, okrutnie obchodzi się z jeńcami.
W czasie oblężenia zamku złotoryjskiego przez wojska Sędziwoja w 1376 r. został śmiertelnie ranny Kaźko Słupski.
Władysław po krótkim oblężeniu, poddaje się Sędziwojowi. Król – Władysław Węgierski wynagradza Władysławowi pieniędzmi w zamian za jego prawa do Kujaw.
Po otrzymaniu pieniędzy, w 1377 r. udaje się przez Lubelkę (Bukowiec) do Francji i papieża. Papież Klemens VII tym razem rozwiązuje jego śluby. Władysław Biały przez jakiś czas błąka się po Francji i Niemczech i w końcu umiera w 1388 r. w Strasburgu. Zwłoki jego spoczywają w kościele Świętej Benigmy w Dijon, tam gdzie chciał być pochowany.
Na grobowcu sztychowna jest postać Władysława Białego w sukni zakonnej, ze złożonymi rękami, z brodą, nogi natomiast oparte są na lwie i psie. Nad głową korona i dwa anioły z tarczami herbowymi, z półorłem i półlwem, oraz ukoronowaną głową.
Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: M. Radecki, Gniewkowo 1268-1990, Wrocław 1993.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz