Marian Derenda był żołnierzem WP, brał udział w walkach obronnych 1939 r. Po wojnie 28 czerwca 1945 r. zdezerterował z Ludowego Wojska Polskiego - 61 pp w Nowym Szczecinku. Dowodził zorganizowanym przez siebie oddziałem od listopada 1945 do maja 1946 r. Nosił ps. "Tipedelo", "Bażant" i "Kruk". Urząd Bezpieczeństwa podawał, że wykonał około 20 akcji na terenie powiatu Konin, Mogilno i Inowrocław. Został aresztowany przez PUBP Mogilno 31 maja 1946 r. Osadzony przez WSO w Poznaniu (O.901/46), a następnie skazany 16 sierpnia 1946 r. na karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu w Trzemesznie 28 września 1946 r.
W czasie sierpniowego procesu, oprócz 25 letniego Mariana Derendy, skazano również Henryka Stefańskiego (26 lat). Derendę oskarżono o to, że po dezercji z 61 pp WP zorganizował "bandę terrosrystyczno-rabunkową NSZ" w powiatach Inowrocław, Mogilno, Konin. Stefańskiego oskarżono o udział w "bandzie" Derendy.
Dnia 16 sierpnia 1946 r. WSO w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Trzemesznie uznał Derendę winnym w 17 napadach, a Stefańskiego w 3 i skazał obu na karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski wobec żadnego z oskarżonych.
W oddziale Derendy służyli:
Józef Wojciechowski ps. "Bażant", Stanisław Stawicki ur. 8.01.1915 r. Recklinghausen, syn. Jana i Anny, aresztowany przez PUBP Mogilno 15.03.1946 r. Skazany został przez WSR w Poznaniu 16.08.1948 r. na 2 lata.
Żołnierzem oddziału Mariana Derendy był również Henryk Stefański. Ur. 1.07.1920 r. w Cegielni, syn Jana. Od sierpnia 1945 do maja 1946 r. członek grupy leśnej Armii Krajowej Mariana Derendy ps. "Tipodelo". Brał udział w 8 akcjach. Aresztowany został przez PUBP Mogilno. Skazany 16.08.1946 r. przez WSO w Poznaniu na karę śmierci. Wyrok wykonano.
Skowroński Czesław, ur. Koralkowo 9.07.1918 r. syn Antoniego i Heleny. Od lutego współpracował z oddziałem M. Derendy ps. "Tipodelo". Dnia 10.04.1946 r. aresztowany przez PUBP Konin. 25.05.1946 r. zbiegł w zbiorowej ucieczce z więzienia w Koninie.
Skonieczny Tadeusz ur. w Łachnierowice 12.06.1926 r. syn Jana i Pelagii. Od listopada 1945 r. był członkiem oddziału M. Derendy. Został aresztowany 7.06.1946 r. przez PUBP Mogilno. Dnia 16.08.1946 r. został skazany przez WSO w Poznaniu na 10 lat więzienia.
Michalak Bolesław ur. w Kobylanki 10.04.1926 r. syn Władysława i Józefy. Z zawodu szewc zamieszkały w Ościsłowie. W 1946 r. członek grupy M. Derendy. Aresztowany i skazany przez WSR w Poznaniu na 4 lata więzienia. W latach 1946-1950 osadzony w Środzie, zwolniony z więzienia 5.05.1950 r.
Łysiak Józef ur. w Golinie 6.03.1907 r. syn Marcina. Współpracował z oddziałem M. Derendy. 30.03.1946 r. został aresztowany przez PUBP Konin. Zbiegł z więzienia. Ukrywał się do 7.12.1946 r. Ponownie został aresztowany i uwięziony do marca 1947 r. Został zwolniony na mocy amnestii.
Kopczyński Stanisław, ps. "Czajka". Ur. w Lachmirowicach 29.04.1915 r. syn Michała i Marianny. Robotnik rolny. W latach 1938-1939 służył w WP - kpr. w 59 pp, brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Został ranny i dostał się do niewoli niemieckiej. Służył w oddziale M. Derendy, następnie w oddziale W. Glasnera "Delfina". Brał udział w akcji na posterunek MO w Wilczynie (pow. Konin), w Strzelnie (pow. Mogilno), na Fabrykę Win w Kruszwicy, na KKO i Urząd Gminy (zniszczenie akt świadczeń rzeczowych) w Strzelnie. Sądzony przez WSR w Poznaniu, na sesji wyjazdowej w Gnieźnie i skazany 24.06.1946 r. na 10 lat więzienia.
Oprac. B. Grabowski, na podstawie wpisu dr hab. Waldemara Handke, Fundacja Kwartalnika Wyklęci; A. Dziurok, M. Gałęzowski, Ł. Kamiński, F. Musiał, Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989. Warszawa 2011 IPN; D. Golik, Żołnierze wyklęci. Warszawa 2013; A. K. Kunert, Ilustrowany przewodnik po Polsce podziemnej 1939-1945, Warszawa 1996; M. Łatyński, Nie paść na kolana, Wrocław 2002; M. Markowska, Wyklęci, Podziemne zbrojne 1944-1963, Warszawa 2013; R. Wnuk, Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa 2007, IPN.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz