Wzgórze Zamkowe - Kruszwica marzec 2023 rok

 

Dwór Biskupice

Dwór w Biskupicach, powiat radziejowski zapisany jest w rejestrze nr 153/A z 15.09.1984 r. W dokumentach znajdujemy wzmiankę o istnieniu we wsi folwarku, karczmy oraz wiatraka (XV wiek). Dwór powstał w połowie XIX wieku dla rodziny Rudnickich, folwark w tym okresie liczył 300 ha. Rodzina zarządzała dworem aż do II wojny światowej. W czasie okupacji obiekt przejęli Niemcy. Po wojnie majątek przeszedł w ręce Skarbu Państwa. W 1959 roku przemianowano budynek na placówkę oświatową – Dwuziarnowa Szkoła Rolnicza, kierownikiem był Antoni Ganowicz. Do 1975 roku szkolę ukończyło około 500 absolwentów. W latach 1975-1980 budynek stał nieużytkowany, potem został zakupiony i wyremontowany, a następnie przekształcony w 1983 roku w Rodzinny Dom Dziecka. Funkcję swoją spełniał aż do 2012 roku. Przy dworze istnieje park z końca XIX wieku, budynki gospodarcze i folwarczne z 1900 roku.

Źródło: polskiezabytki.pl wikipedia.org Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956; Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa 1959.

Lapidarium w Inowrocławiu

Za sprawą Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, powstało lapidarium upamiętniające społeczność żydowską. Obiekt powstał dzięki dofinansowaniu Samorządu Woj. Kujawsko-Pomorskiego. Miejscem pamięci zarządza inowrocławskie Muzeum.

Lapidarium powstało na terenie byłego cmentarza żydowskiego. Cmentarz istniał od 1886 roku do II wojny światowej, kiedy został zniszczony przez Niemców. Pomnik składa się z najlepiej zachowanych macew. Najstarsze z macew pochodzą z XVIII wieku. Na macewach zapisane są imiona dawnych mieszkańców gminy.

Źródło: Przegląd powiatu, miast i gmin, 17 marca 2023, s. 1 i 3.

Ludwik Ruciński (1946-2023)

Zmarł Ludwik Ruciński (1946-2023), fotograf kruszwicki, filmowiec, który sztuką fotografii zainteresował się w dzieciństwie i przez całe życie rozwijał swoje zamiłowanie do tej dziedziny artyzmu. Dzięki Jego twórczości można było dotknąć historii. W kadrze swojego aparatu zapisywał obraz rozmaitych uroczystości i wydarzeń związanych z nasza gminą. Przez lata dał się poznać jako świetny fotograf, miłośnik sztuki oraz człowiek oddany Ziemi Kujawskiej.

W październiku 2016 roku przechodziłem obok zakładu fotograficznego Pana Ludwika i naszła mnie myśl: „warto udokumentować historię fotografa”. Wszedłem do pracowni i zapytałem, czy zgodzi się na niewielki wywiad. Skromnie oznajmił, że w zasadzie nie czuje się postacią, o której należało by pisać ale po kilku chwilach, za niewielka namową umówiliśmy się na spotkanie w spokojniejszy dzień. Pan Ludwik, bardzo serdeczna i ciepła osoba, opowiedział wówczas o swojej pracy, o historii rodzinnej i pasji do fotografii. Przeprowadził mnie po całej placówce i skrupulatnie opowiedział o tajnikach swojej pracy. Mówił o tym jak fotografia zmieniała się na przestrzeni lat i jak dopasowywał się do nowych metod obróbki zdjęć. Do dziś jest to jeden z moich ulubionych wywiadów. Z wielkim żalem żegnamy tą niezwykłą osobę.

Fot. B. Grabowski - Pan Ludwik Ruciński przy pracy w swoim Zakładzie 2016 rok, link do wywiadu NTH mojakruszwica.pl

Edward van Blericq (1895-1946)

Edward van Blericq (1895-1946), wikariusz generalny gnieźnieński. Urodził się w Koronowie 21 lipca 1895 roku, syn kupca Karola i Janiny z Żurawskich. Święcenia kapłańskie otrzymał w Gnieźnie, w 1922 roku. Kontynuował naukę w Strasburgu, gdzie otrzymał tytuł doktora prawa kanonicznego. W czasie II wojny światowej ratował księży przed zesłaniem do obozów; pomagał materialnie ukrywającym się, przekazywał do Watykanu informację o prześladowanych w Polsce w czasie okupacji niemieckiej. Wysiedlony do Inowrocławia w 1941 roku. Dzięki jego pracy i księdza Kazimierza Sojki w okupowanym Inowrocławiu działał ośrodek eucharystyczny, którego działalność rozszerzono o Pieranie i Chełmce. Ksiądz Edward pomagał materialnie więźniom na inowrocławskich Błoniach i Lądzie. W 1945 roku wrócił do Gniezna. Rzym nagrodził księdza Edwarda prałaturą domową, został także mianowany pronotariuszem apostolskim. Zmarł 2 lutego 1946 roku.

Źródła: T. Kaliski, Z badań nad początkami okupacji hitlerowskiej w Inowrocławiu w latach 1939-1941, t. 1, s. 173-74; Relacje ks. Kazimierza Sojki z Gniezna i ks. Józefa Mateusza Z Inowrocławia; Inowrocławski Słownik Biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, Inowrocław 1994; fot. https://archidiecezja.pl/

Dwór Czołówek

W miejscowości Czołówek (powiat radziejowski) znajduje się dwór zapisany w rejestrze zabytków pod numerem A/1161 wpis z 17 września 1984 roku. Dziś budynek jest własnością J.S.T. w Radziejowie.

Wiek XIX dostarcza takich oto informacji o wsi Czołówek: wieś poduchowna i folwark w powiecie nieszawskim, gminie Piotrków, parafii Radziejów. W 1827 roku było tu 10 domów, 66 mieszkańców. Folwark Czołówek z wsią Czołówek, od Warszawy wiorst 245, od Nieszawy wiorst 28, od Radziejowa wiorst 3, od Włocławka wiorst 30, od rzeki Wisły wiorst 28. Dobra nabyte w roku 1867 za rubli srebrnych 15 980. Rozległość wynosi mórg 384, a mianowicie: grunta orne i ogrody mórg 325, łąk mórg 51, nieużytki i place mórg 8. Płodozmian 11-polowy, pokłady marglu. Wieś Czołówek. osad 8, gruntu mórg 9.

Obiekt pochodzi z początku XX wieku. Majątkiem między 1863-1943 rokiem zarządzał i dziedziczył Kazimierz Grutzmacher, ziemianin i działacz Stronnictwa Narodowego. Przy obiekcie znajdowały się stajnia i obora z 1905 roku.

Dwór posiada mieszkalne poddasze, ma kształt zbliżony do prostokąta, murowany z cegły i otynkowany. Dach czterospadowy kryty papą. Elewacje niesymetryczne, w nich nieznaczne ryzality z trójkątnymi szczytami, w części niższej z boniowanymi narożnikami, wyższej z pilastrami. Wejście od strony elewacji zachodniej umieszczone w ryzalicie, a od strony wschodniej w dobudowanym obok portyku z półkolumnami nad którym znajduje się balkon, poprzedzonym schodami. Elewacja posiada skromny detal architektoniczny, boniowane narożniki i gzyms międzykondygnacyjny obiegający budynek.

W pobliżu znajduje się niewielki park z końca XIX wieku (około 0,5 ha). dwa skupienia drzew z niewielką ilością okazów zbliżonych rozmiarami do okazów pomnikowych. Głównie są to dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, wiązy, jesiony i kasztanowce w wieku 90-130 lat. Układ przestrzenny dawnego założenia jest nieczytelny.

Źródło: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 868; https://www.polskiezabytki.pl/ , https://pl.wikipedia.org/wiki/Czo%C5%82%C3%B3wek

Maciej Biegant (zm. 1449)

Maciej Biegant (zm. 1449), gwardian franciszkanów inowrocławskich. Następca Jana Gathliba. Zajmował się sprawami finansowymi, wymieniony w kilku dokumentach klasztornych jako konsystorz. Stanowisko gwardiana pełnił przez 20 lat, Jego następcą był franciszkanin o tym samym imieniu, nazywany w 1455 r. „starym gwardianem”.

Źródła: K. Kantak, Franciszkanie polscy, Kraków 1937; Dzieje Inowrocławia, t. 1; Inowrocławski Słownik Biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, Inowrocław 1994.