Odkrycie miedzi na Kujawach otworzyło nowy rozdział w historii Kujaw – epokę brązu (1700-60 lat p.n.e.). Brąz produkowano z miedzi z dodatkiem cynku lub antymonu. Ośrodki jego produkcji rozwijały się na południe od Karpat. Na Kujawy brąz docierał drogą wymiany handlowej. Dystrybutorem nowego surowca na Kujawach była ludność kultury iwieńskiej. Była to grupa migrantów z południa, której podstawowym zajęciem było pośrednictwo w handlu bursztynem i metalami. Organizowali oni import metali i dokonywali jego wymiany.
Mimo znacznego napływu na Kujawy, użytkowanie wyrobów metalowych nie było powszechne. Import brązu był kosztowny i nie pokrywał całości zapotrzebowania na surowce. Baza metalurgiczna była słabo rozwinięta w tym regionie, przynajmniej na początku epoki. Długo jeszcze do obróbki narzędzi używano kamieni, kości, poroża i drewna.
Zwiększenie wydobycia miedzi i powstania na północ od Karpat nowych, prężnych ośrodków produkcji brązów, zmusiło ludność kultury iwieńskiej do zmiany zajęcia. Przedstawiciele kultury upodobnili swój model gospodarki do rolniczego charakteru gospodarki tubylczych mieszkańców Kujaw. Kultura iwieńska, obok starego neolitycznego składnika, stała się na Kujawach komponentem nowego, obejmującego zasięgiem obszar niemal całej Polski, systemu kultur: trzcinieckiej i przedłużyckiej.
W XIII i XII stuleciu p.n.e. powstaje kultura łużycka. Jest ona jedną z najważniejszych kultur w pradziejach Polski. Nauka wiąże z nią zagadnienie początków Prasłowian. Cechuje ją wysoka dynamika rozwoju i stabilność osadnicza. Cykl rozwojowy kultury łużyckiej trwał ponad tysiąc lat. Kujawy weszły w skład rdzennego terytorium kształtowania się kultury łużyckiej. Niektóre odrębne cechy, widoczne w materiale zabytkowym z Kujaw, pozwoliły na wyróżnienie regionalnej, kujawskiej grupy kultury łużyckiej. Kontynuowała ona tradycyjnie kierunki rozwoju gospodarczego regionu, rysując się już w neolitycznych systemach gospodarki. Kujawski regionalizm przejawia się w zasiedleniu tych samych stref osadniczych, strukturze hodowli, wysokiej randze produkcji metalurgicznej, solowarstwie i dużym znaczeniu dalekosiężnej wymiany handlowej.
Podstawa kujawskiej gospodarki w kulturze łużyckiej było rolnictwo. Badacze znajdowali w szczątkach „łużyckich” osad ślady przechowywania i przerobu zbóż. Przy domach tworzone były naczynia gliniane i inne przedmioty codziennego użytku.
W późniejszych okresach epoki brązu powstaje na Kujawach kilka lokalnych ośrodków metalurgicznych. Archeolodzy znajdowali fragmenty form odlewniczych, tygielki, dysze oraz nie wykończone przedmioty z brązu. W produkcji wykorzystywano głównie surowiec wtórny, pozyskiwany ze zniszczonych, dawnych wyrobów. Stosowano dwie techniki wytwórstwa: kucia i odlewu.
Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: Cz. Sikorski, Miasto na Soli, Warszawa 1988; M. Borucki, Ziemia Kujawska pod względem historycznym, geograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek 1882; A. Kośko, A. Cofta-Broniewska, Z dziejów badań archeologicznych na Kujawach, Inowrocław 1985 i W poszukiwaniu rodowodów społeczeństwa Kujaw, Inowrocław 1985.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz