środa, 28 października 2020

Stowarzyszenia w Gniewkowie – lata 1900-1920

Na terenie miasta Gniewkowa działało „Towarzystwo Piusa”. Stowarzyszenie powstało w 1865 r. Członkami jego byli rzemieślnicy i kupcy. Kierowane było z początku przez nauczycieli Polaków, później przez proboszczów lub wikariuszy. Nauczyciele pod wpływem władz pruskich, po roku 1872 musieli opuścić towarzystwo.

Robotnicy w XIX wieku nie mieli własnej klasowej organizacji. Przyczyną tego była mała ilość proletariatu, w dodatku rozbitego, pracującego w małych, kilkuosobowych zakładach. Większe zakłady pracy, jak Cegielnia Michałowo czy cukrownia we Wierzchosławicach zatrudniały przede wszystkim pracowników sezonowych. Dopiero pod wpływem katolickiego duchowieństwa i Towarzystwa Przemysłowego, w 1890 r. powstało Towarzystwo Robotników, które ze swego rodowodu posiadało krenelowany charakter. Towarzystwo to po 10 latach istnienia skupiało w swych szeregach około 130 członków.

W 1906 r. powołana została filia Polskiego Związku zawodowego, do którego należały 53 osoby. Na czele filii stał dr Sujkowski, jego zastępcą został młynarz J. Jankowski, a sekretarzem organista kościoła rzymsko-katolickiego.

W rok później powstaje w Gniewkowie filia konkrecyjnego w stosunku do PZZ, Bochumskiego Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, które miało charakter robotniczy. 

W grudniu 1908 r. obydwie organizacje połączyły się i powstał jeden związek. Związek ten również nie przejawił aktywnej walki na polu ekonomicznym.


Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: M. Radecki, Gniewkowo 1268-1990, Wrocław 1993.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz