Czarliński (Schedlin) Leon (1860-1929)

 

Inżynier, przemysłowiec, działacz społeczny. Urodzony 13 kwietnia 1860 w Zajezierzu. Studiował na politechnice w Charlottenburgu, na wydziale budowy maszyn. Do Inowrocławia wprowadził się w 1893 r. Pracował jako kierownik fabryki maszyn rolniczych „Petzold and Company Engineeres Limitod Inowrozlaw”.

Czarliński rozszerzył produkcję i znalazł nowe rynki zbytu na terenie Niemiec oraz w Rosji i Królestwie Polskim. Zwiększył zatrudnienie z 40 do 700 robotników, którymi byli niemalże wyłącznie Polacy. Robotnicy pamiętali go jako przełożonego przystępnego i życzliwego.

Bankructwo Banku Hipotecznego w Brlinie (1900) spowodowało upadek fabryki Petzolda w 1901 r. i wówczas Czarliński został reprezentantem angielskiej firmy „Marshall Sons and Co. Ltd.”, mającej swą siedzibę główną w Gainsborngh. 24 grudnia 1902 wszedł w posiadanie inowrocławskiej fabryki maszyn i urządzeń rolniczych „Głogowski i Syn”, zostając równocześnie jej dyrektorem. Wykorzystał trudną sytuację organizacyjną firmy po zgonie właściciela Jakuba Głogowskiego z Berlina i zakupił ją od spadkobiercy, Antoniego Głogowskiego, któremu nie zależało na utrzymaniu firmy.

Czarliński zarządzał firmą wspólnie ze Stefanem Grabskim pod starym szyldem „Głogowski i Syn”. Wniósł nowe obiekty produkcyjne i zwiększył wydatnie asortyment produkowanych wyrobów. I tutaj starał się zatrudnić przede wszystkim Polaków, aby tym sposobem pomagać materialnie swoim rodakom.

Należał do współzałożycieli towarzystwa wydawniczego „Księgarnia i Drukarnia Dziennik Kujawski (1893 r.), działał w Towarzystwie Rolniczym Inowrocław-Strzelno. W 1899 r. został wybrany do Rady Miejskiej. Włączył się w dzieło budowy kościoła Zwiastowania NMP (1898-1900), należąc do najbliższych współpracowników proboszcza Antoniego Laubitza. Ufundował witraż przedstawiający św. Leona.

W czasie powstania wielkopolskiego przejmował broń i zajmował się aprowizacją dla członków Straży Ludowej. Od stycznia 1919 r. pełnił funkcję pierwszego polskiego naczelnika dworca kolejowego w Inowrocławiu.

W okresie powojennym nabył fabrykę maszyn rolniczych w Brodnicy oraz stał się współwłaścicielem Fabryki Maszyn Rolniczych „Leon Czarliński” w ostrowie-Kępie. Był współzałożycielem i prezesem Towarzystwa Akc, „Unia”w Grudziądzu oraz akcjon. Fabryki Cegielskiego w Poznaniu, w którym to mieście posiadał też sklep z maszynami rolniczymi.

Zapoczątkował eksport polskich maszyn do Rumunii. Pełnił funkcję wiceprezesa Centralnego Zw. Pracodawców Ziemi Płn.-Zach., wiceprezesa Izby Przem.-Handlowej w Bydgoszczy oraz prezesa zarządu Stow. Dozoru Kotłów w Poznaniu. W 1922 wszedł w skład inowr.. Magistretu, z ramienia którego nadzorował pracę elektrowni i gazowni miejskiej.

Był prezesem rady nadzorczej wydawnictwa Dziennik Kujawski. Należał do Towarzystwa Samodzielnych Polsko-Chrześcijańskich Kupców w Inowrocławiu. Zmarł 22 listopada 1929 r. w Inowrocławiu, pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Marcinkowskiego.

 

Źródła: Historia rodu Schedlin-Czarlińskich, Inowrocław 1985; S. Markiewicz, Przemysł w regionie inowrocławskim w latach 1871-1941, Toruń 1968; Dziennik Kujawski różne numery między 1899-1902 r., Inowrocławski Słownik Biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, zeszyt 2, Inowrocław 1994.