Spychalscy urodzeni we wsi Papros, gmina Kruszwica

Wieś Papros, zwana dawniej Paproś położona jest w powiecie inowrocławskim, gminie kruszwickiej. W tej niepozornej osadzie na świat przyszło na świat wielu działaczy społecznych i żołnierzy. Mieszkańcy wsi czynnie brali udział w I wojnie światowej i w powstaniu wielkopolskim, w rozbrajaniu niemieckich oddziałów wojskowych (1918/1919). W styczniu 1919 r. powstańcy z siekierami w rękach zdobyli budynek Urzędu Celnego w Paprosie, rozbito również pruskiego orła. W budynku Straż zaopatrzyła się w broń, po czym rozbrojono Niemców w okolicy. Wspólnymi siłami ze Strażą Ludową z Dobrego uzbrojonego karabiny maszynowe walczyli z oddziałem Grenzschutzu. Walki przeniosły się do Gniewkowa, gdzie powstańcy ze wsi Papros walczyli przy 5 Pułku Piechoty Wielkopolskiej.

Józef Spychalski¹ był rolnikiem, działaczem społecznym. Urodził się 18 marca 1892 roku w Paprosie koło Kruszwicy. Był synem Walentego i Józefy z domu Kmieć. W 1918 roku walczył na froncie zachodnim w armii niemieckiej. W listopadzie tego roku wrócił w rodzinne strony i włączył się w nurt przygotowań do Powstania Wielkopolskiego. W okresie powstania był naczelnikiem Straży Ludowej w Paprosie i z grupą powstańców uczestniczył w rozbrojeniu Heimazschutzu w Przybysławicu i okolicznych miejscowościach. W 1921 roku ożenił się z Florentyną Klichówną. W okresie międzywojennym był aktywnym członkiem Kółka Rolniczego oraz współzałożycielem i prezesem Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Pieraniu, a później sekretarzem Związku Powstańców Wielkopolskich. Okres II wojny światowej spędził na wygnaniu w miejscowości Rudniki koło Aleksandrowa Kujawskiego. W 1945 roku wrócił do Paprosa. Tu zmarł 8 kwietnia 1960 roku.

Jan Spychalski² (na pierwszej fotografii), także rolnik i syn Walentego i Józefy z domu Kmieć, urodził się w 1881 roku. Ożenił się w 1909 roku z Ludwiką Sobocińską z Ośniszczewka. Także brał udział w powstaniu wielkopolskim. Pełnił funkcję sołtysa w Paprosie, był również aktywnym członkiem Kółka Rolniczego w Pieraniu. Zmarł 20 października 1944 roku w miejscowości Ostrowąs koło Nieszawy.

Kapitan Ignacy Spychalski³ tak jak i bracia zajmował się uprawą ziemi, był żołnierzem. Urodził się 1 lipca 1894 roku w Paprosie, syn Walentego i Józefy. Podczas I wojny światowej walczył w armii niemieckiej. W grudniu 1918 roku wstąpił do 31 Pułku Piechoty we Włocławsku. Na początku stycznia 1919 roku walczył w pododdziale kapitana Zybdyra o wyzwolenie miasta Inowrocławia. Ukończył szkołę średnią w Brześciu i szkołę podchorążych w Warszawie. Awansował do stopnia porucznika. Od 1922 roku prowadził gospodarstwo rolne w Paprosie. W okresie międzywojennym był sołtysem w Paprosie, a od 1936 roku wójtem gminy Kruszwica i członkiem Sejmiku Powiatowego w Mogilnie. Poza tym był sekretarzem Kółka Rolniczego w Pieraniu, dowódcą 8 Kompanii Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w swojej gminie, przewodniczącym Rady Szkolnej w Woli Wapowskiej oraz członkiem Związku Plantatorów Buraka Cukrowego i Bractwa Strzeleckiego w Kruszwicy. Przez wiele lat pełnił funkcje komendanta Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Pieraniu oraz Wrocławiu. Walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Okres okupacji hitlerowskiej spędził w oflagach jenieckich w Lubece, Sandbostel, Itzehoe i Woldenberg. Po II wojnie światowej wrócił do Paprosa. Od 1964 roku mieszkał w Inowrocławiu. Za działalność niepodległościową i społeczną został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Medalem „Zwycięstwa i Wolności” i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za udział w powstaniu wielkopolskim, w 1973 roku awansował do stopnia kapitana. Zmarł 20 listopada 1977 roku w Inowrocławiu.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła:

• H. Łada, Wybitniejsi działacze organizacji rolniczych na Kujawach 1864-1939, Inowrocław 1984.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII, Warszawa, 1886.
• Fotografie pochodzą z książki H. Łady, Wybitniejsi działacze...

1Jak odbyło się oswobodzenie Pierania spod jarzma pruskiego. W: Dziennik Kujawski nr 1 z 1.I.1927 r., Zebranie Towarzystwa Powstańców i Wojaków. W: Dziennik Kujawski nr 27 z 4.II.1927 r., Książeczka Wojskowa Józefa Spychalskiego wydana przez Powiatową Komendę Uzupełnień. Inowrocław 13.III.1923 r.

2Akta Starostwa Strzelińskiego sygn. 52 k. 239-240 Straosta do Komisariatu Obwodowego w Chełmcach z 7.VII.1923 r., Odpis skrócony aktu zgonu wydany przez USC Koneck z dnia 21.VII.1961 r.

3Akta Starostwa Strzelińskiego sygn. 7 k. 139 Starosta do Wojewody z 23.VI.1930 r. dot. opinii sołtysów., Roczna działalność Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Pieraniu. W: Dziennik Kujawski nr 23 z 28.I.1928 r., Wybór nowego wójta. W: Dziennik Kujawski nr 287 z 11.X.1936 r., Dokument mianowania na stopień kapitana. Wydany przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Warszawa dn. 11.I.1973 r.