Strony

STRONY

piątek, 1 marca 2019

Problem bezrobocia i przestępczości w Radziejowie – okres międzywojenny


Sporym problemem dla Radziejowa był brak przemysłu i perspektyw rozwoju miasta w latach dwudziestolecia międzywojennego. Pojawiło się ogromne bezrobocie, które utrzymywało się przez cały czas aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Poważny procent mieszkańców, stanowili robotnicy niewykwalifikowani, robotnicy rolni i tylko część z nich mogła liczyć na uzyskanie zarobku w okolicznych folwarkach oraz w cukrowni w Dobrem. W celu znalezienia pracy, wyjechało we wrześniu 1922 r. kilkadziesiąt osób. Pracy szukano za granicą, w USA, Francji i Niemczech.

Sytuacja w mieście była bardzo napięta. Taki stan doprowadził do strajków w Radziejowie, które były określane przez starostwo z okresu 1921 i 1922 r. jako „burzliwe”. Apogeum bezrobocia miasto i okolice osiągnęły w latach 1930-1932. Kryzys sięgnął w tym czasie setek osób w mieście. 

W styczniu 1932 r., z inicjatywy Polskiej Partii Socjalistycznej, odbyło się zebranie bezrobotnych, na którym 120 delegatów powołało Komitet Bezrobotnych. Celem Komitetu było przedstawienie władzom miasta konkretnych żądań pomocy dla rodzin bezrobotnych i bezrobotnych. W grudniu 1933 r. samorząd miejski powołał także Miejski Komitet Niesienia Pomocy Najbiedniejszym. Na jego czele stanęli: J. Kossowski – burmistrz miasta Radziejowa, wiceprzewodnicząca Z. Krysiakowa – prezes Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet oraz członkowie A. Sierakowski i l. Stężewski. Z inicjatywy Komitetu były prowadzone różne zabiegi zmierzające do złagodzenia skutków bezrobocia. ZPOK prowadził akcję stałego dożywiania 150 dzieci z radziejowskiej szkoły powszechnej. Organizowano uliczne zbiórki na rzecz najbiedniejszych. Magistrat trzy razy w tygodniu wydawał po 2 kg chleba na 1 bezrobotnego. Niestety nie rozwiązało to istoty problemu. W pewnym stopniu zmniejszyło się bezrobocie, kiedy rozpoczęto prace nad budową kolejowej magistrali węglowej Herby Nowe-Gdańsk i żwirowni w 1932 r. Zatrudnienie znalazło wówczas 150 osób. Jednak po zakończeniu kampanii cukrowniczej w Dobrem stan bezrobocia zwiększył się o 500 osób. Miasto nie posiadało odpowiednich środków na budowę nowych miejsc pracy.

Skutki złej polityki socjalnej państwa i organów samorządowych doprowadziły bezrobotnych do działań nie zgodnych z prawem. Przykładowo w dniu 16 stycznia 1937 r., grupa bezrobotnych w liczbie 150 osób wtargnęła do gmachu Zarządu Miejskiego, żądając wypłacenia im zapomóg. Burmistrz J. Kossowski został porwany i wyniesiony poza teren miasta. Dochodziło do kradzieży i rabunków, które w większości były spowodowane nędznymi warunkami życia ludności. Dokładniej ilustruje całą sytuację rejestr sądowy z 1927 r., z którego wynika, że na 2898 osądzonych spraw było 790 kradzieży, 1339 wykroczeń przeciwko funkcjonariuszom porządku publicznego, 213 obelg słownych, 157 zniesławień, 119 zadanych ran, 50 oszustw 217 pobić i 13 spraw o włóczęgostwo.

Problem bezrobocia i przestępstw w mieście i okolicy Radziejowa wzrósł wraz pojawieniem się nowej plagi – alkoholizmu. W 1927 r. wypito na tym terenie 228 600 litrów alkoholu, powiat nieszawski zajmował czwarte miejsce pod względem tego problemu wśród miejscowości w Polsce. Problemu bezrobocia nie rozwiązano, był on stały dla mieszkańców gminy, przez cały okres międzywojenny. 

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: „Rolnik Nieszawski”, 34/1930; „Głos Nieszawski”, 36/1933, s. 2; 52/1933; 4/1934; Powiatowe Archiwum Państwowe we Włocławku, Starostwo Powiatowe Aleksandrowskie, sygn. 153, k. 21, Według spisu ludności z dnia 1.10.1939 r., Bydgoszcz; Skorowidz gmin Rzeczypospolitej, Warszawa 1933, s. 17, s. 17, tabl. nr 3; Wykaz zaludnienia i obszaru miast i gmin powiatu nieszawskiego „Głos Nieszawski”, 5/1936; Pierwszy powszechny spis Rzeczypospolitej z dnia 30 września 1921 r. Budynki, Warszawa 1928; „Głos Nieszawski”, 4/1934, s.6; Dzieje Radziejowa Kujawskiego, pod red. J. Danielewicza, Bydgoszcz 1982, artykuł Z. Pawluczuk, Lata 1918-1939, Obszar-Ludność-Gospodarka, Bydgoszcz 1982. Fot. wikipedia.org

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz