O Strzelnie – na podstawie przewodnika Karola Kopeć z 1933 r.

Strzelno to miasto położone na Kujawach, w odległości około 20 km od Inowrocławia. Pierwsza wzmianka o Strzelnie pochodzi z dokumentów z r. 1147, w którym wymienia się miejscowość jako wieś należącą do klasztoru w Trzemesznie. W połowie XII w. wzniesiono klasztor Norbertanek, a w 1231 r. Strzelno wymieniane jest w dokumentach jako miasto.

Strzelno odwiedzali królowie polscy: Władysław Łokietek i Władysław Jagiełło. Z inicjatywy królów nadano miastu prawa magdeburskie, sprawy karne rozstrzygał wójt, często odbywały się także sądy wojewódzkie. Początkowo burmistrza i rajców miejskich mianował klasztor.

W 1436 r. wydano nowe prawa, regulujące stosunki między klasztorem, a miastem i określające wysokość danin, jakie mieszkańcy mieli składać na rzecz klasztoru.

W 1566 r. miasto liczyło 800 mieszkańców, w tym 16 szynkarzy, 5 handlarzy i 9 rzemieślników.

W 1624 r. epidemia zabiła wielu mieszkańców Strzelna. Wojna ze Szwecją przyniosła nowe straty wśród ludności kujawskiej. Sporych zniszczeń dokonał także pożar miasta w 1761 r., spłonął wówczas ratusz i archiwum, a także większość zabudowań.

W 1848 r. mieszkańcy wzięli udział w ruchu powstańczym; w 1886 miasto stało się powiatem, co spowodowało wzrost liczebności ludności i rozkwit miasta.

Mieszkańcy brali udział w Powstaniu Wielkopolskim. Na cmentarzu znajduje się grób kilkunastu poległych żołnierzy-powstańców z 1918/1919 r.

W 1932 r. miasto przydzielono do starostwa mogileńskiego.

Do najpiękniejszych zabytków miasta zaliczyć należy kościół pw. św. Prokopa. Jest to jeden z najstarszych zabytków w Polsce. Zbudowany został z bloków granitowych w XII w. przez Piotra Dunina Własta.

Zachwycający jest również kościół Świętej Trójcy i NMP w Strzelnie. Polecam i zachęcam do odwiedzenia muzeum. Strzelno położone jest bardzo blisko Kruszwicy, warto wybrać się na rodzinną wycieczkę. 

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: Przewodnik po Inowrocławiu i Kujawach, PTK Oddział Kujaw Zachodnich, Inowrocław 1933 r. Fot. B. Grabowski, wizyta w Strzelnie, lato 2018 r.