Stefan Cybichowski (1881-1939)

Stefan Cybichowski, syn Bronisława i Marty Bischoff, urodzi się 2 sierpnia 1881 r. w Poznaniu. W czasie Kulturkampfu został  przeniesiony wraz z rodziną do Inowrocławia w kwietniu 1882 r. Stamtąd przeniesiono ich 1 listopada 1887 r. do monasteru w Westfalii. Wrócili do Inowrocławia w 1982 r. 

W 1901 r. ukończył niemieckie królewskie Gimnazjum (dziś I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu). Studiował architekturę w Królewskiej Wyższej Szkole Technicznej w Charlottenburgu (Berlin), uzyskując dyplom w 1905 r. Między 1906-1909 r. pracował w Berlinie, jego prace z tego okresu: budowa gmachu Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, rozbudowa Królewskiej mennicy, współautor synagogi w Charlottenburgu. 

W latach 1907-1909 jako docent Akademii Przemysłowej w Berlinie nadzorował budowę teatrów, kościołów, szkół ludowych, gimnazjów, lazaretów i innych.

Zimą 1910 r. przeprowadził się do Poznania. Od grudnia prowadził w tym mieście biuro architektoniczne. W 1912 r. dołączył do Wydziału Technicznego poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W tym też roku ożenił się z Barbarą Mieczkowską (ur.1888). Miał piątkę dzieci: Helenę, Irenę, Stanisława, Barbarę i Katarzynę. W grudniu 1918 r. piastował stanowisko prezesa Koła Architektów Stowarzyszenia Techników w Poznaniu. W 1921 r. wstąpił do Koła Architektów przy Stowarzyszeniu Inżynierów i Architektów. Do 6 lipca 1925 r. był jego prezesem. W 1919-1922 r. był naczelnikiem Wydziału Budowlanego w urzędzie Wojewódzkim. Prowadził wykłady o budownictwie wiejskim na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Był też jednym z pierwszych organizatorów Targów Poznańskich, za co otrzymał dyplom. Był również radnym Rady miejskiej w Poznaniu 1919-1925 r., a później 1927-1931 r. honorowym radcą Magistratu miasta Poznań. Należał także od 1911 r. do Stowarzyszenia Artystów w Poznaniu. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Miasta Poznań. 

Aresztowany przez gestapo 28 października 1939 r. wraz z grupą profesorów i osadzony w Forcie VII. Zmarł 6 stycznia 1940 r., rozstrzelany przez Niemców w poznańskim forcie. Symboliczna mogiła Stefana Cybichowskiego znajduje się na cmentarzu parafialnym św. Jana Vianneya w Poznaniu.

Za zasługi w budownictwie około 100 obiektów sakralnych na terenie Kujaw, Wielkopolski i Pomorza, otrzymał tytuł honorowego Szambelana Papieskiego. W Kruszwicy znany jako architekt kościoła pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, pomnika poległych w Trzemesznie i projektów bydgoskich kościołów: Klarysek, farnego św. Marcina i Mikołaja, pobernardyńskiego. 

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła:

Wielkopolski słownik biograficzny, pod red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, wyd. 2, PWN, Warszawa-Poznań 1983, s. 120.

„Zeszyt Architektury Polskiej. Dwumiesięcznik”, nr 4-5 (17-18), 1986 r.

M. Rutkowska, E. Serwański, Losy polskich środowisk artystycznych w latach 1939-1945. Poznań 1987.

Z. Dworecki, poznań i poznaniacy w latach RP 1918-1939, Poznań 1994.

H. Kondziela, Cybichowski Stefan, Polski słownik biograficzny, z. 1, Poznań 2000.