Izba Kujawska w Radziejowie

W sobotę 22 września, mieliśmy przyjemność odwiedzić Izbę Regionalną Towarzystwa Miłośników Kujaw w Radziejowie. Zostaliśmy przyjęci bardzo gorąco przez członków TMK. Panie oprowadziły nas pod salach i opowiedziały o historii Radziejowa.

Początki Izby związane są z osobą Józefa Górczyńskiego, działacza społecznego z okolic Radziejowa, który niedługo po II wojnie światowej rozpoczął zbiórkę eksponatów związanych z historią miasta. Właśnie Górczyńskiemu i jego kolegom przypisuje się inicjatywę powstania w 1962 r. Towarzystwa Miłośników Kujaw w Radziejowie.

Początkowo wystawa mieściła się w Urzędzie Miasta i Gminy Radziejów w Starym Ratuszu. W roku 1964 przeniesiono eksponaty do Zespołu Szkół Mechanicznych. Z biegiem lat wzrastała liczba eksponatów. Na potrzeby większej wystawy w latach 1972-1982 przeniesiono zbiory do Domu Rzemiosła, a później do Ratusza (1989-2002). Od 2002 r. siedzibą Izby Regionalnej stała się Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Radziejowie. Od 2016 r. nową siedzibą IR i TMK stała się była plebania Kościoła Farnego przy ul. Kruszwickiej 1.

Plebania została podzielona na pięć sal, w których rozlokowano zabytki etnograficzne i zbiory z dziejów miasta. W sali pierwszej, zwanej Salą Edukacji Regionalnej znajdziemy bogaty księgozbiór ksiąg ziemiańskich w języku polskim, niemieckim i francuskim. Wśród ksiąg znajdują się, między innymi publikacje z ekslibris: Janusza Wildego (z Latkowa), Stanisława Stopczyka (z Kalinowca) i hrabiego Józefa Skarbka (z Osięcin). Izbę zdobią rzeźby Stanisława Gulczyńskiego i obrazy. Dowiedzieliśmy się, że w tej sali odbywają się lekcje muzealne i warsztaty, a także spotkania tematyczne z regionalistami.

Druga sala – Izba Kujawska jest bardzo bliska naszym sercom. Pamiętamy wiele przedmiotów z domów naszych babć i dziadków. Okazuje się, że przedmioty codziennego użytku nie różniły się aż tak bardzo w naszych domach na Kujawach i Kociewiu. W sali znajdują się przedmioty związane z życiem rodzinnym np. kuchnia do gotowania, garnki żeliwne, patelnie, misy i dwojaki. Stoi także piękny kredens z fajansem i kredens do przechowywania naczyń. Jest tam wszystko co potrzebne w starej kuchni kujawskiej łącznie z: łyżkami, deseczkami do krojenia pałkami do potraw i wieloma innymi przedmiotami kuchennymi.

Idąc dalej, przeszliśmy do sali trzeciej. W sieni znajduje się inwentarz i inne przedmioty codziennego użytku: kierzanki do wyrobu masła, szatkownice do kapusty, kopanki, drewniana dzieża do zarabiania ciasta na chleb, drewniana szufla do mąki i sito, plecione kosze i koszyczki (kipy) i rogi do wyrobu kiełbasy. Umieszczono tam również wiele sprzętów gospodarczych: sierpy, cepy, opielacz i wiele innych. Jest tam również ciekawa kolekcja lamp naftowych.

Dalej przeszliśmy do sali czwartej – Alkierz. Pomieszczenie, to odświętny pokój, przy wejściu wisi kropielniczka z wodą święconą. W Alkierzu stoi drewniane łóżko z pierzynami i poduszkami, wszystko przepięknie zdobione haftem kujawskim. Nie brakuje na ścianach Alkierzu obrazów religijnych. Możemy także obejrzeć stroje kujawskie, kołyskie dla dziecka, żyrandole dworskie z naszego regionu. Na jednej ze ścian wiszą zdjęcia Zespołu Pieśni i Tańca „Kujawy”, który od 1967 r. prowadził działalność teatralno-artystyczną, wystawiając obrzędy i widowiska, w tym „Wesele” Franciszka Becińskiego. W sali znajduje się także kronika koła hafciarskiego w Radziejowie.

Ostatnia, piąta sala jest również bardzo interesująca. Jest to tzw. Sala Historyczna, pełna pamiątek z okresu XX wieku, II wojny światowej i dwudziestolecia międzywojennego. Znajdują się tam także eksponaty archeologiczne. Jak zawsze w muzeum, tak i w Radziejowie nasze oczy zatrzymały się na zbiorach wojennych. Wyeksponowane są: mundury żołnierskie i strażackie, czapki, manierki, maski przeciwgazowe, czapki wojskowe, odznaczenia, medale, legitymacje, mapy, broń palna i biała, łuski. W sali znajdują się księgi pamiątkowe, sztandary, akta, oraz zbiory numizmatyczne. Zwraca także uwagę wystawa fragmentów macew – nagrobków pochodzących z nieistniejących już cmentarzy żydowskich w powiecie radziejowskim. Na ścianach wiszą portrety znanych obywateli miasta i okolic.

Cóż więcej dodać, całość robi niesamowite wrażenie. Towarzystwo Miłośników Miasta Radziejowa ma się czym pochwalić. Zachęcamy do odwiedzania Izby Regionalnej przy ulicy Kruszwickiej 1, naprawdę warto, zbiory są imponujące. Dowiedzieliśmy się, że ciągle przybywa eksponatów. Izba jest otwarta we wtorki i czwartki od 10:00 do 15:00, a także w soboty od 10:00 do 13:00.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródło: rozmowa z członkami TMK z Radziejowa; Broszurka reklamowa Izby Regionalnej, wyd. Towarzystwo Miłośników Kujaw w Radziejowie.