Cmentarzyska w Ciechocinku

Cmentarz w Ciechocinku ma bogatą historię, obejmującą cmentarz żydowski i ewangelicki. Cmentarz żydowski, założony w 1916 r., został zniszczony przez hitlerowców, a dziś pozostał po nim jedynie dom przedpogrzebowy. Cmentarz ewangelicki, zlokalizowany w Słońsku Górnym, zachował czytelny układ, choć brakuje ogrodzenia i bramy. Oba cmentarze są świadectwem wielokulturowości Ciechocinka i tragicznych wydarzeń XX wieku.

Cmentarz żydowski:

Założenie:

— Powstał w 1916 r. przy ulicy Wołuszewskiej.

Historia:

— Został zniszczony przez hitlerowców podczas II wojny światowej, a macewy uległy dewastacji.

Stan obecny:

— Zachował się jedynie dom przedpogrzebowy, który obecnie pełni funkcję mieszkalną.

Znaczenie:

— Cmentarz jest świadectwem obecności społeczności żydowskiej w Ciechocinku i tragicznych losów jej członków.

— Żydzi w Ciechocinku stanowili przed II wojną światową niewielką społeczność, która w dużej mierze została wymordowana przez Niemców podczas Holokaustu. Większość Żydów ciechocińskich została zamknięta w getcie, a następnie deportowana do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof). Cmentarz żydowski w Ciechocinku, założony w 1916 r., został zdewastowany, a macewy zniszczone.

— Żydzi zaczęli osiedlać się w Ciechocinku od XIX wieku, głównie w związku z rozwojem uzdrowiska.

— Tworzyli niewielką społeczność, zajmującą się głównie handlem i rzemiosłem.

— Po wybuchu II wojny światowej i okupacji Ciechocinka przez Niemców, społeczność żydowska została poddana represjom.

— W 1940 r. Niemcy utworzyli w Ciechocinku getto, do którego zamknięto około 700 Żydów. Część z nich została wysiedlona do Generalnego Gubernatorstwa, a pozostali zostali zamordowani w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.

Cmentarz ewangelicki:

Lokalizacja: Znajduje się w Słońsku Górnym, niedaleko Ciechocinka.

Stan zachowania: Układ cmentarza jest czytelny, zachowało się kilkanaście nagrobków z inskrypcjami, mimo dewastacji.

Brakujące elementy: Nie zachowało się ogrodzenie i żeliwna brama.

Znaczenie: Cmentarz świadczy o obecności i historii społeczności ewangelickiej na tym terenie.

Cmentarz katolicki w Ciechocinku, znany również jako cmentarz parafialny, jest miejscem pochówku związanym z parafią św. Apostołów Piotra i Pawła. Historia tego cmentarza jest ściśle powiązana z rozwojem samego kurortu i budową kościoła parafialnego.

Początkowo Ciechocinek nie posiadał własnej świątyni, a mieszkańcy i kuracjusze korzystali z kościoła w Raciążku. Uciążliwość dojazdów do Raciążka spowodowała, że w 1851 r. proboszcz z Raciążka otrzymał zgodę na otwarcie kaplicy w Ciechocinku, gdzie odprawiano nabożeństwa w sierpniu i wrześniu.

W 1854 r. kapelanem w Ciechocinku został ks. Jan Rutkowski, a później, w 1873 r., zawiązał się Komitet Budowy Kościoła. Kościół parafialny, według projektu Edwarda Cichockiego, został zbudowany w latach 1874—1884, a jego konsekracja nastąpiła w 1904 r. Cmentarz jest zarządzany przez parafię św. Apostołów Piotra i Pawła. Właścicielem cmentarza jest parafia rzymskokatolicka.

Prawosławni w Ciechocinku mają swoją historię związaną z cerkwią pod wezwaniem św. Michała Archanioła, która została zbudowana w 1894 r. Była ona przeznaczona dla kuracjuszy prawosławnych, którzy przyjeżdżali do uzdrowiska. W okresie międzywojennym cerkiew straciła funkcję sakralną, pełniąc rolę m.in. kasyna, szkoły czy magazynu. Po II wojnie światowej została odrestaurowana i od 1996 r. ponownie jest miejscem kultu, będąc siedzibą wojskowej parafii prawosławnej.

Cmentarz prawosławny w Ciechocinku, choć nie jest tak powszechnie znany jak cerkiew, również ma swoją historię. Powstał w tym samym okresie, co cerkiew, i służył rosyjskim kuracjuszom odwiedzającym uzdrowisko. Cmentarz jest miejscem spoczynku prawosławnych, którzy korzystali z dobrodziejstw Ciechocinka. Warto zaznaczyć, że w Ciechocinku funkcjonowała również cerkiew pw. św. Michała Archanioła, która obecnie jest siedzibą wojskowej parafii prawosławnej.

 

Źródło: B. Grabowski, Ciekawostki historyczne o Ciechocinku, Kruszwica 2025.