Kruszwickie kamienice - Niepodległości 17

Kamienica przy ul. Niepodległości 17 pochodzi z lat 1907-1908. Styl secesja. Był to budynek mieszkalny, wielorodzinny. W 1906 roku pole o powierzchni 10 a 35 metrów kwadratowych. W 1908 roku działka miejska zabudowana. W 1910 roku stał dom mieszkalny ze stajnią i podwórzem. Na posesji znajdował się również warsztat stolarski i budynek stajenny z ustępem.

Właścicielem w latach 1906-1908 był Władysław Kowalski, w latach 1908-1913 Leokadia Gołembiewska, a od 1913 roku Leokadia Kowalska z domu Gołembiewska. W 1915 roku obiekt otrzymał okna wystawowe, a w 1929 roku zezwolenie na budowę garażu dla Teofila Kowalskiego.

Budynek usytuowany narożnikowo przy ul. Niepodległości (dawniej Świerczewskiego) i Kasprowicza. Wejście główne od ul. Niepodległości. Założony na planie litery L. Murowany, tynkowany. Narożnik w górnej kondygnacji o konstrukcji szachulcowej. Budynek składa się z trzech zasadniczych części różniących się od siebie pracowaniem elewacji frontowej. Część przylegająca do budynku nr 15 jest dwu i pół kondygnacyjna, zwieńczona od frontu cienką attykową ze szczytem wolutowym na osią. W parterze witryny sklepowe zajmujące trzy osie. Piętro 5-osiowe z oknem środkowym zamkniętym półkoliście. Okienka poddasza o wykroju prostokątnym rozmieszczone osiowo. Część środkowa 5-osiowa z wejściem na osi zamkniętym łukiem półkolistym. Pozostałe otwory prostokątne. Rytm osi analogiczny jak w części wyżej opisanej. Część narożnikowa trzykondygnacyjna o zróżnicowanym wykroju okien. W parterze zachowane witryny sklepowe. 

Układ wnętrza dwu i trzytraktowy w układzie amfiladowym. Piwnice sklepione odcinkowo na dźwigarach. Więźba drewniana. Dach dwuspadowy, niski i wielopołaciowy nad częścią narożnikową.  Pokryty papą. Zachowana stolarka drzwiowa i okienna o cechach secesyjnych. Ogrzewanie pierwotne piecowe. Oświetlenie elektryczne, kanalizacja.

Oprac. B. Grabowski, źródła: Księgi Wieczyste miasta Kruszwicy, T. VI, k. 150 obecnie 1885, w: Państwowe Notarialne w Inowrocławiu, WAPOT Inowrocław, Akta miasta Kruszwicy 873/747; Studium urbanistyczno-konserwatorskie, PKZ Toruń, 1977 r., Fot. 2 T. III, neg. 6625/4, 1977 r., fot. kolor autor stan z 2.12.2023 r.