Produkcja i handel solą były zmonopolizowane przez państwo. Należały do takzwanych regaliów, czyli przywilejów królewskich, pozwalających tylko monarsze czerpać korzyści finansowe z solowarstwa. Produkcja soli nie była skomplikowana. Czerpano solankę ze słonych źródeł, tężono przez odparowywanie w specjalnych odstojnikach, następnie podgrzewano w glinianych naczyniach, uzyskując w efekcie sól krystaliczną. Otrzymane w ten sposób bryłki soli nazywano kruszami.
Bryłki soli były przed wiekami synonimem bogactwa równego cenie najdroższych wówczas metali srebra i złota. W średniowiecznej Polsce funkcjonowały trzy ośrodki produkcji soli: w okolicach Krakowa, Kołobrzegu i Inowrocławia.
W czasie badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 1967-1973 w pobliżu kościoła Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu, odkryto część wczesnośredniowiecznej warzelni soli. Odsłonięty zespół składał się z 19 wanien do odparowywania solanki i 2 rur doprowadzających do nich solankę. Pokaźne rozmiary urządzeń świadczą o przemysłowym charakterze produkcji. Badania pozwoliły również ustalić, że w pobliżu warzelni funkcjonowała huta żelaza wraz z warsztatami jego obróbki.
Nie daleko od dzielnicy produkcyjnej znajdowało się osiedle mieszkaniowe z placem targowym, na którym od XII w. Znosił się kościół. Wydobyciem kierował specjalny urzędnik królewski, mający do pomocy sztab wyspecjalizowanych pomocników. Gospodarkę osiedla intensyfikowała wymiana targowa. Oprócz zwykłych targów, na których wymieniano towary pochodzące z produkcji miejscowych rzemieślników oraz nadwyżki produkcji rolnej, był tu zapewne targ solny, na którym na której sprzedawano sól pochodzącą z miejscowych warzelni.
Naturalne słone źródła przyciągały osadników, którzy dali początek miastu. Do źródeł solanki przybyli ludzie produkujący z niej sól i pojawiła się władza organizująca jej produkcję i zbyt. Większą część dochodów zagarniał królewski monopol, ale wiele pozostawało na miejscu. Osadnicy szybko bogacili się a osada rozrastała. Wkrótce pojawiła się huta żelaza i może i inne gałęzie przemysłu.
Osada solnicza stała się zarodkiem współczesnego Inowrocławia. Miasto swój rozwój zawdzięcza przemysłowi. Inowrocław powstał wokół ośrodka przemysłowego i rozwój jego był w wysokim stopniu zależny od pracy jego mieszkańców. Historia powstania miasta została zapisana na jego tarczy herbowej w średniowieczu. W herbie miasta umieszczone są dwie baszty symbolizujące Inowrocław, wspierające się na korzeniach rozłożystej gruszy, symbolizującej solne bogactwo.
Nazwa miasta pojawiła się dopiero w 1185 r. w przywileju targowym mazowieckiego księcia Leszka, syna Bolesława Kędzierzawego. Dokument został wystawiony 20 stycznia 1185 r. we Włocławku, przyznawał biskupowi włocławskiemu 10 grzywien srebra rocznie z dochodów targu w Inowrocławiu. Osiem lat później Inowrocław wymieniony został z nazwy w bulli papieża Celestyna III z 9 kwietnia 1193 r. (przywilej targowy strzelińskich norbertanek i nadanie im mostu na Noteci i karczmy w Mątwach). Później dokumentów pojawiało się więcej, jednak wcześniejszego dokumentu, w którym pojawia się nazwa Inowrocław nie odnaleziono.
Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: C. Sikorski, Miasto na Soli, Warszawa 1988.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz