Strony

STRONY

środa, 2 grudnia 2020

Młodzieżowa Armia Krajowa - Nadzieja w Mątwach

Inowrocław obchodził 1 marca 2016 r. Narodowy Dnień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W Saloniku Literacko-Artystycznym w tym roku, prezydent Miasta Inowrocławia dokonał uroczystego otwarcia wystawy „Kujawy Walczą”, poświęconej konspiracji młodzieżowej po II wojnie światowej w Inowrocławiu i powiecie inowrocławskim.

Wystawa została przygotowana przez Bibliotekę w oparciu o materiały pochodzące z zasobu archiwalnego Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy.

W Saloniku zaprezentowano charakterystyki nielegalnych organizacji, wybrane dokumenty ze sprawozdań Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Inowrocławiu oraz dokumenty z akt w sprawie za przynależność do konspiracji.

Gościem wernisażu był Mirosław Sprenger – pracownik Oddziałowego Biura Edukacji IPN w Bydgoszczy, który w kilku słowach przedstawił problematykę dotyczącą młodzieżowego podziemia. Wystawa przyciągnęła liczne grono odbiorców. Jednym z nich był Jerzy Doliński, który 69 lat temu został zatrzymany i katowany przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Inowrocławiu za przynależność do tajnej organizacji „Nadzieja”.
Wystawę pod honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Inowrocławia oglądać można było do 29 marca 2016 r. w Saloniku Literacko-Artystycznego w godzinach jego otwarcia.

W Młodzieżowej Armii Krajowej służył Jerzy Stanisław Doliński, syn Henryka i Marty. Urodził się w Szymborzu 11.02.1933 r. Był rozpracowywany przez aparat bezpieki. Jego dane znalazły się w teczkach rozpracowywanych aparatu bezpieki. Dziś są one w posiadaniu Instytutu Pamięci Narodowej.

Rozpracowanie nazwano Obiektowym [w skrócie RO], dotyczyło rozpracowania organizacji konspiracyjnych z okresu okupacji oraz środowiska wileńskiego AK na terenie pow. inowrocławskiego przez Ref. III PUBP w Inowrocławiu, m.in. „Polskiej Armii Powstańczej - AK” (RO „Wojacy”), „Tajnej Armii Powstańczej” (RO "Bohaterzy"). Sprawy połączono pod sygnaturą archiwalną 263/IV. Jerzy Doliński występuje w aktach jako członek nielegalnej organizacji „Młodzieżowa Armia Krajowa” na terenie Inowrocław-Mątwy oraz w wykazie osób aresztowanych z terenu Inowrocławia w 1946. Znajdował się w zainteresowaniu Ref. V PUBP Inowrocław.

Jerzego Dolińskiego oskarżonego z art. 87 w zw. z art. 86 ust. 2 KKWP i art. 257 ust. 1 KK. dotyczącego nielegalnej organizacji Młodzieżowa Armia Krajowa „Nadzieja” działającej na terenie Inowrocławia-Mątwy. Rozpracowywanie organizacji prowadził Ref. V i Ref. III PUBP w Inowrocławiu. Doliński do organizacji należał od maja 1950 r. do 12.01.1951 r. (do dnia zatrzymania), występował pod pseudonimem „Hanka”. Pełnił funkcję sekretarza, "redagował i kolportował ulotki, prowadził działalność o charakterze antypaństwowym" („malował wrogie napisy na murach”, „zrywał flagi narodowe” oraz „portrety dostojników państwowych”). Dnia 11.01.1951 r. został zatrzymany. W dniu 23.01.1951 tymczasowo aresztowany w Więzieniu Karno-Śledczym w Inowrocławiu. W kolejnych miesiącach 1951 r. przesłuchiwany.

Jerzy Doliński w związku z działalnością w latach 1950-1951 w nielegalnej organizacji Młodzieżowa Armia Krajowa - "Nadzieja", w której pełnił funkcję sekretarza, kronikarza oraz archiwisty, został oskarżony przez Wojskową Prokuraturę Rejonową w Bydgoszczy o "czynienie przygotowań do zmiany przemocą istniejącego ustroju państwa", o "kolportowanie ulotek o treści antypaństwowej", sporządzanie "wrogich napisów na murach budynków, zrywanie flag narodowych i portretów dostojników państwowych". Dnia 28.07.1951 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy skazał w/w na karę "3 lat więzienia, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 1 roku i przepadek całego mienia". Następnie 17.12.1952 r. na mocy amnestii z dn. 22.11.1952 r. został zwolniony z więzienia. W dniu 1.02.1965 r. nastąpiło "zatarcie skazania" przez Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy.

W Sprawie Agenturalnego Sprawdzenia [SAS] Akta dot. grupy osób podejrzanych o przynależność do organizacji młodzieżowej, działającej na terenie Inowrocławia. J. Doliński występuje jako skazany za przynależność do "Młodzieżowej Armii Krajowej".

W Charakterystyce dotyczącej organizacji Młodzieżowa Armia Krajowa "Nadzieja" działającej na terenie Inowrocławia. J. Doliński występuje w aktach jako członek oraz sekretarz organizacji, "działał przeciwko ludowemu ustrojowi Państwa Polskiego oraz przeciwko przyjaźni Polski ze Związkiem Radzieckim".

Do Młodzieżowej Armii Krajowej należał również inowrocławianin Stefan Nowak (ur. 14.08.1933 r., syn Teofila i Rozalii). Był rozpracowywany przez aparat bezpieki. Jego dane z znalazły się teczkach rozpracowywanych. Dziś są one w posiadaniu Instytutu Pamięci Narodowej.

Akta śledztwa prowadzonego w okresie 12.01.1951 - 12.05.1951 r. w sprawie organizacji "Młodzieżowa Armia Krajowa-Nadzieja" działającej od sierpnia 1950 do stycznia 1951 na terenie Mątew, pow. inowrocławski prowadził aparat bezpieki. Stefan Nowak był członkiem organizacji od listopada 1950, posługiwał się pseudonimem "Zocha", brał udział w zebraniach organizacyjnych, sporządzał i kolportował ulotki o "treści antypaństwowej", zrywał portrety dostojników państwowych, malował napisy "precz z komunizmem" na murach na terenie Mątew. 12.01.1951 poddany rewizji osobistej i zatrzymany. Postanowieniem Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy z 23.01.1951 r. tymczasowo aresztowany i osadzony w areszcie w Inowrocławiu. Kilkakrotnie przesłuchiwany.

Stefan Nowak został oskarżony o to, że w Inowrocławiu-Mątwy, usiłował przemocą zmienić istniejący ustrój Państwa Polskiego, a to w ten sposób, że należał do nielegalnej organizacji występującej pod nazwą „Młodzieżowa Armia Krajowa-Nadzieja” pełniąc w niej funkcję członka grupy wykonawczej, występował pod pseudonimem „Zocha” i w ramach swojej działalności brał udział w trzech zebraniach konspiracyjnych, kolportował ulotki o treści antypaństwowej i sporządzał wrogie napisy na murach, a nadto brał udział w zrywaniu portretów dostojników państwowych, gablotki Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i flag narodowych.

Dnia 26.06.1951 bezlitosna Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Bydgoszczy zatwierdziła akt oskarżenia przeciwko Stefanowi Nowakowi. Sąd Rejonowego w Bydgoszczy skazał Stefana Nowaka na karę 2 lat więzienia z utratą praw publicznych i honorowych praw obywatelskich na okres 1 roku oraz przepadek całego mienia. 02.08.1951 r. ww. wniósł do Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie skargę rewizyjną z wnioskiem o obniżenie wymierzonej kary oraz uchylenie kary przepadku mienia. Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie (Sn.Odw.S.2073/51) 31.08.1951 r. postanowił skargi nie uwzględniać. Dnia 20.11.1952 r. WPR w Bydgoszczy postanowiła Nowaka zwolnić warunkowo z reszty odbywania kary. 27.05.1967 nastąpiło "zatarcie skazania" przez Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy.

Akta administracyjne Raporty dzienne oraz sprawozdania miesięczne, tablice statystyczne Ref. Śledczego PUBP Inowrocław za rok 1951. S. Nowak figuruje w "Sprawozdaniu miesięcznym z pracy referatu śledczego PUBP w Inowrocławiu za miesiąc luty 1951 r." sporządzonym 28.02.1951 i dot. likwidacji nielegalnej organizacji "MAK" oraz w "Raporcie z pracy ref. śledczego PUBP w Inowrocławiu za okres od dn. 1-10 marca 1951 r., od 1 - 10 kwietnia", jako przesłuchiwany w charakterze podejrzanego o przynależność do "MAK-u".

Akta administracyjne Telefonogramy Szefa WUBP do MBP dot. "wrogiej działalności" na terenie woj. bydgoskiego za 1951. Stefan Nowak figuruje w meldunku sytuacyjnym Szefa WUBP w Bydgoszczy nr 09/51 do Ministra Bezpieczeństwa Publicznego dot. likwidacji przez Wydz. V PUBP Inowrocław organizacji "Młodzieżowa Armia Krajowa-Nadzieja", której był członkiem. Materiały o sygn. 22 S/51 zmikrofilmowano 24.04.1985.

Akta administracyjne Raporty dzienne z pracy Ref. Śledczych PUBP woj. bydgoskiego za 1951. S. Nowak figuruje w raporcie dziennym z 4.08.1951 dot. skazania członków "MAK-u" 28.07.1951 przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy. Charakterystyka organizacji "Młodzieżowa Armia Krajowa-Nadzieja" działającej w okresie od sierpnia 1950 do stycznia 1951 na terenie Mątew. W materiałach znajduje się kwestionariusz osobowy Stefana Nowaka jako członka organizacji.


Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: dotyczące Stefana Nowaka: IPN By 09/106 IPN By 070/2938 t. 1-3 (3014/III,Sl-3014/56) IPN By 141/122 IPN By 66/2577-2578 IPN By 052/23 (NR-23-S), IPN By 052/79 (NR-83-S) IPN By 030/22 (22 S/51) IPN By 031/17 (NR-18-S); dotyczące Jerzego Dolińskiego: IPN By 069/263 t. 1 (0-263; 263/IV) IPN By 070/2938 t. 1-3 (3014/III, SL-3014/56) IPN By 66/2577-2578 IPN By 044/39 (177/II) IPN By 09/106 (106/0), IPN BU 0176/187 (106/0).

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz