Pod względem wyznaniom ludność Brześcia Kujawskiego składała się z dwóch zasadniczych grup: chrześcijan i żydów. Żydzi na Kujawach zaczęli się osiedlać już w XVII w. W początkowym okresie prowadzili gorzelnie i browary, później zajęli się rzemiosłem i handlem. W roku 1862, ukazem carskim, zrównani zostali w prawach z innymi mieszkańcami Królestwa Polskiego. Ukaz ten dał im między innymi prawo nabywania w mieście domów i wszelkich nieruchomości. Stanowili oni w mieście duży procent ludności, w powyższym stopniu wpływając na jego rozwój gospodarczy i społeczny. W roku 1828 na ogólną liczbę 1201 mieszkańców było ich 419, zaś w roku 1866 na 1716 mieszkańców liczyli już 703 osoby. O ich poważnym wpływie na rzemiosło miejskie świadczyć może fakt, że w 1794 roku na ogólną liczbę 93 rzemieślników 47 było wyznania mojżeszowego. Posiadali oni w mieście bożnicę, w której odbywali swoje praktyki religijne.
Liczba ludności chrześcijańskiej w 1828 r. wynosiła 759 osób, a w roku 1866 wzrosła do 944 osób. Brześć Kujawski przez pewien okres stanowił dziekanat wchodzący w skład diecezji kujawsko-kaliskiej. W latach 1819-1835 proboszczem brzeskim był ksiądz Benedykt Cynka. Witał on w roku 1825 przejeżdżającego przez miasta cara Aleksandra I. Od 1887 do 1902 r. probostwem zarządzał ksiądz Jan Chyliczkowski, współorganizator powstania styczniowego w powiecie hrubieszowskim. Po nim proboszczem został ksiądz Stefan Kuliński, który dbał o rozwój życia kulturalno-oświatowego miasta.
Podstawowym środkiem utrzymania mieszkańców Brześcia Kujawskiego było rzemiosło, handel i rolnictwo. Najliczniejszą warstwę społeczną w okresie porozbiorowym stanowili rzemieślnicy i kupcy, których liczba w 1793 r. wynosiła 98 osób na 337 mieszkańców. Zaś w 1838 r., na około 1309 mieszkańców, zatrudnionych w rzemiośle, handlu i innych zawodach pozarolniczych było 197 osób. Kolejne miejsce zajmowali rolnicy, których liczba w pierwszej połowie XIX wieku, szczególnie po roku 1880, wraz z rozwojem gospodarczym miasta wyrastać zaczęła na terenie Brześcia Kujawskiego klasa robotnicza. Rekrutowała się ona przede wszystkim z rzemieślników, plebsu i napływającego do przemysłu chłopstwa z okolicznych wsi.
Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: artykuł T. Kieloch, Położenie miasta i jego rozwój przestrzenny, w: Monografia Brześcia Kujawskiego, pod red. B. Głębowicza, Włocławek 1970; WAP Bydgoszcz, nr inw. 409, karty nienumerowane; WAP Bydgoszcz, Akta Naczelnika Powiatu Włocławskiego, Spis statystyczny ludności 1822-1838, nr inw. 784, k. 123-125; Słownik geograficzny, s. 399; S. Kuliński, Monografia Brześcia Kujawskiego, praca zbiorowa, t. I, Włocławek 1930.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz