Wielkopolska Brygada Kawalerii

W skład Brygady, dowodzonej przez gen. bryg. dr. Romana Abrahama wchodziły: 15 Pułk Ułanów Poznańskich, 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego, 7 Wielkopolski Pułk Strzelców Konnych, zgrupowanie taborów, 3 szwadron pionierów, szwadron kolarzy, szwadron łączności, 10 Batalion Strzelców.

15 Pułk Ułanów Poznańskich – sformowany został w trakcie Powstania Wielkopolskiego dnia 28 grudnia 1918 r., na rozkaz por. Mieczysława Palucha, Komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej b. Zaboru Pruskiego, udzielony Kazimierzowi Ciążyńskiemu. Po zajęciu koszar kawalerii pruskiej d-ca Ciążyński zorganizował pierwszy oddział tzw. „Konnych Strzelców Straży Miasta Poznania”. Kawalerzyści poznańscy brali udział m.in. w zdobyciu stacji lotniczej na Ławicy (5/6 stycznia), w bitwie pod Szubinem (11.1). W połowie miesiąca oddział nosił nazwę Pułku Strzelców Konnych.

Rozkazem z dnia 29 stycznia 1919 r. Dowództwo Główne Sił Zbrojnych byłego zaboru pruskiemu zmieniło nazwę oddziału na 1 Pułk Ułanów Wielkopolskich. W ramach unifikacji sił zbrojnych, od 7 stycznia 1920 r. pułk nosił nazwę 15 Pułku Ułanów Poznańskich. We wrześniu 1939 r. pułk pod dowództwem ppłk. Tadeusza Mikke na pozycjach osłanianych w południowo-zachodniej Wielkopolsce (1-3.IX 1939 r.), walczył w bitwie nad Bzurą koło Głowna i Brochowa (14.IX), w Puszczy Kampinowskiej, pod Zamościem i Górkami (16-17.IX) pod Siarkowem i Laskami. 19 września pułk przebił się do stolicy. W obronie Warszawy walczył aż do kapitulacji.

17 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego – po opanowaniu Gniezna przez powstańców wielkopolskich w dniach 28 i 29 grudnia 1918 r., w byłych koszarach dragonów, dnia 6 stycznia 1919 r. ppor. Edward Grabski przystąpił do tworzenia oddziału konnego. Pluton Konny z Gniezna wziął udział w walkach o Żnin 11.I 1919 r. Z dniem 2 lutego 1919 r., rozkazem DG w Poznaniu i Gnieźnie rozpoczęto organizację 2 pułku ułanów, pod czasowym dowództwem E. Grabskiego. Dnia 16 lutego pułkowi zmieniono numerację na 3 pułk ułanów. W lutym 1920 r. przemianowano na 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Od 1922 r. pułk stacjonował w Gnieźnie. Imię Bolesława Chrobrego otrzymał 6 maja 1939 r.

W wojnie Obronnej 1939 r. pułk działał pod dowództwem płk. Ignacego Kowalczewskiego w osłonie południowo-zachodniej Wielkopolski. Wydzielonymi pododdziałami brał udział w wypadzie na teren III Rzeszy. W bitwie nad Bzurą pułk m.in. walczy w Walewicach (9-10.IX) i obronie stolicy.

Otworzony w ramach AK w Warszawie (pluton); udział w Powstaniu Warszawskim 1944 r.

7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich – sformowany został w lipcu 1920 r. w Grudziądzu. Stacjonował w Poznaniu i Biedrusku, a od 1938 r. na stałe w Biedrusku.

We wrześniu 1939 r. pułk w osłonie granicy zachodniej (1-3.IX); w bitwie nad Bzurą walczył pod dowództwem płk. Stanisława Królickiego w rejonie Głowna i Brochowa (14.IX). Przebił się do Warszawy 19/20.IX i brał udział w jej obronie aż do kapitulacji. W ostatniej fazie walki dowodził nim rtm. Zbigniew Szacherski.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, na podstawie artykułów P. Bauera, J. Krzywania i B. Polaka, Wielkopolanie w obronie Ojczyzny 1939 r., Poznań 1980.