Ród Leszczyców z Ostrowa nad Gopłem

Jednym z największych rodów zamieszkujących okolice Kruszwicy są Leszczyce. Siedzibą tej znamienitej rodziny był Ostrów nad Gopłem. Leszczyce ostrowscy używali przydomka Kiwała, od przydomka Jana Kiwały z Ostrowa. Posiadali oni dobra w parafii Ostrowo, już od 1299 r. Były to w XIV i XV wieku wsie: Ostrowo, Popowo, Brześć, Pścino, Gocanowo (pow. radziejowski), Police, Choceń, Mirogniewice i Bogusławice, a także zaginione dziś Kokoszyce, Więckowice, Złotowo i tonie jeziora na Gople. W XIV wieku pisał się z tego rodu Maciej sędzia brzeski, ojciec Gerwarda z Ostrowa, biskupa włocławskiego i Stanisława Kiwały sędziego brzesko-kujawskiego. W XV wieku dobra były podzielone między członków rodu Leszczyców. W Gocanowie siedziało 4 braci stryjecznych (XV wiek)., a w części Ostrowa, Popowa, Wielkim Lubstowie i w Brześci dziedziczył podczaszy inowrocławski Mikołaj (1406-1409). Potomkowie owego Mikołaja jeszcze bardziej podzielili majątek. W 1436 r. Leszczyce z Ostrowa przeprowadzili między sobą dział braterski, w efekcie którego Wilk otrzymał część w Ostrowie zwaną Sgwarzen, Jan – łany sołtysie, Maciej – grunt w Popowie, jednak bez dworu. Wilkowi ponadto przypadły w udziale Rożniaty, a Janowi i Maciejowi – Lubstowo. Podzielili się również ziemią zagrodników w Popowie i Pokrzywkach. Mieli siostrę, której zobowiązali się płacić 5 grzywien na Boże Narodzenie. Ostrów w połowie należał do króla, druga część była podzielona. Majątki należące do Leszczyców znajdziemy także w Procyniu w parafii Gębice, ta gałąź rodziny wywodziła się od Przezdrzewa kasztelana kruszwickiego w latach 1332-1339 – jak podaje J. Bieniak. Przezdrzew miał synów: Grzymisława z Procynia i Ryszewka oraz Tomislawa i Pawła, także dziedziczących w Procyniu. Bracia w późniejszym czasie posiadali także Załachowo i Brzyskorzystew, nabywając te wsie poprzez zamianę z klasztorem trzemeszeńskim za Ryszewko. Jednym z bardziej znanych dzidziców Procynia był Piotr h. Leszczyc, znany z dokumentu w 1449 r. W 1442 r. czwartą część procynia posiadał Paweł z Osowca nieznanego herbu.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, ź: Z Dziejów Pogranicza Kujawsko-Pomorskiego III, Strzelno-Kruszwica 2015, pod red. D. Karczewski i M. Wilczak-Karczewskiej, publikacja J. Karczewska pt. Rody rycerskie w okolicy Kruszwicy i ich majątki w późnym średniowieczu, s. 44-45; Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XII-XV wieku, s. 66. J. Karczewska, własność szlachecka na pograniczu wielkopolsko-kujawskim, s. 48-49; J. Bieniak, Przezdrzew z Ostrowa, Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław 1986, s. 42. Fot. Herb rodu Leszczyców w fasadzie pałacu Radolińskich w Jarocinie.