Strony

STRONY

czwartek, 20 grudnia 2018

Dwór w Popowie


W gminie kruszwickie, nad brzegiem jeziora Gopło znajduje się dwór w miejscowości Popowo. Zbudowany w drugiej połowie XIX wieku, spełniał wiele funkcji, miejscowi kojarzą obiekt z byłą szkołą, a także z rodem Trzcińskich.

Popowo wieś wzmiankowana była w XV wieku i wchodziła w skład parafii w Ostrowie. Wiemy, że w 1629 roku Chryzontom Popowski, syn Wojciecha sprzedał część wsi Popowo i Ostrowo Janowi Gorzewskiemu za 10 tysięcy ówczesnych złp, a jego brat Samuel swoją część za 5 tysięcy.

W ręce Trzcińskich wieś przeszła w XVII wieku. W 1784 roku starosta kruszwicki Tadeusz Gedeon Trzciński kupił majątek obejmujący wsie Ostrowo, Popowo i Orpikowo. W późniejszych czasach wieś była sprzedawana, raz po raz wracała jednak do rody Trzcińskich. Majątek rodu w 1842 roku obejmował już tylko Ostrowo. Właścicielem Popowa był także Władysław Trzciński, aż do 1875 roku. W 2 połowie XIX wieku majątek przejął Walenty Paradonta Trzciński, syn Józefa i Marii z Borowskich. Aresztowany w 1846 roku i zwolniony w 1848 roku. Po upadku powstania w 1863 roku osiedlił się na majątku, a w 1871 roku sprzedał Popowo bratankowi, dr. Tadeuszowi Trzcińskiemu i przeniósł się na stałe do Gniezna. W 1891 roku z inicjatywy Tadeusza Trzcińskiego i ówczesnego proboszcza z Popowa zorganizowano Kółko Rolnicze w Ostrowie. W okresie międzywojennym gospodarzem był Tadeusz Trzciński, majątek liczył wówczas 377 ha gruntów. Po II wojnie światowej majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego i wszedł w skład Kombinatu Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Kobylnikach, mieścił się tu zakład sadowniczy. Szkoła działała do rozporządzenia z 2007 roku o likwidacji szkół podstawowych w Racicach, Popowie i Sukokowych. Dzieci ze szkoły podstawowej w Popowie (37 uczniów) odtąd uczęszczają do szkoły w Rusinowie.

Podpułkownik Kazimierz Trzciński. Oficer urodził się w rodzinie ziemiańskiej 21 lipca 1891 r. w Popowie nad Gopłem. Syn Tadeusza i Jadwigi z domu Lniskiej. Po ukończeniu Szkoły Rolniczej w Szamotułach, studiował rolnictwo w Krakowie i Monachium. Z chwilą wybuchu I wojny światowej został powołany do armii niemieckiej. Walczył na froncie zachodnim. W końcu grudnia 1918 roku przybył do Poznania, gdzie wziął udział w pierwszych akcjach zbrojnych Powstania Wielkopolskiego. Następnie został przydzielony do organizującego się sztabu dowództwa głównego w Poznaniu. W lutym 1919 roku awansował do stopnia porucznika. Z kolei mianowany został dowódcą dywizjonu 18 Pułku Ułanów Pomorskich. W okresie międzywojennym służył w 3 Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku, 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie oraz w 17 Dywizji Piechoty w Gnieźnie. Był prezesem Gnieźnieńskiego Towarzystwa Jeździeckiego. W ostatnich latach okresu międzywojennego gospodarował rodzinnym majątkiem Popowo. Okres II wojny światowej spędził w obozach internowanych oficerów polskich na Węgrzech, a następnie w Austrii i Niemczech. Odznaczony został Krzyżem "Virtuti Militari" Krzyżem Walecznych, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Niepodległości, Medalem "Polska Swemu Obrońcy" i innymi odznaczeniami wojskowymi i cywilnymi. W 1973 roku mianowany na stopień podpułkownika za udział w Powstaniu Wielkopolskim. Zmarł 27 września 1979 roku we Wrocławiu, pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Ostrowie n. Gopłem.

Tadeusz Trzciński – doktor obojga praw, ziemianin. Urodzony 8 marca 1846 roku w Ostrowie nad Gopłem. Syn Edwarda i Eleonory z domu Kułakowskiej. Studiował na uniwersytetach w Brlinie i Lipsku. Gospodarował na majątku w Popowie. Przez 14 lat był prezesem Towarzystwa Rolniczego Inowrocławsko-Strzelińskiego, współzałożycielem, pierwszym prezesem i członkiem honorowym Kółka Rolniczego w Ostrowie, członkiem honorowym Związku Ziemian powiatu inowrocławsko-strzelińskiego i współzałożycielem Cukrowni „Kruszwica”. Zmarł 4 kwietnia 1934 roku w Popowie.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła:
  • Życie i działalność śp. de. Tadeusza Prandoty Trzcińskiego. W: Dziennik Kujawski, nr 92 z 22.IV.1934.
  • Kazimierz Trzciński – powstaniec wielkopolski. W: Ilustrowany Kurier Polski nr 212 z 3.X.1979 r.
  • Z. Czapla, Rodowód Pradota Trzcińskiego Herbu Rawicz. 1929 r.
  • H. Łada, Wybitniejsi działacze organizacji rolniczych na Kujawach 1864-1939, Inowrocław 1984.
  • B. Grabowski Powstańcy Wielkopolscy z naszych okolic na: http://kruszwicahistoria.blogspot.com/2015/12/powstancy-wielkopolscy-z-naszych-okolic.html
  • https://www.geocaching.com/geocache/GC62T4F_popowo-szkola
  • Fot. 1) autor: M. Kujawa 2010, szkoła-dwór Popowo, Fot. 2) Kazimierz Trzciński fot. 3) Tadeusz Trzciński 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz